Đường sắt Cát Linh – Hà Đông đội vốn hơn 200% khi chưa báo cáo Chính phủ

Bộ GTVT lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 8.770 tỷ đồng lên 18.001,6 tỷ đồng, tăng 9.231,6 tỷ đồng, tương đương 205,27% khi chưa báo cáo Thủ tướng.

Ảnh minh họa

Tại báo cáo mới đây của Kiểm toán nhà nước gửi Quốc hội liên quan đến các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi cho biết, qua kiểm toán các dự án cho thấy hiệu quả sử dụng chưa tương xứng, chất lượng công trình chưa cao, công nghệ chưa thực sự tiên tiến, chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư; các định mức, đơn giá vật tư đặc thù quá cao, tổng mức đầu tư thay đổi nhiều lần, giải ngân chậm.

Đáng lưu ý báo cáo chỉ ra nhiều bất cập liên quan đến dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông. Cụ thể, việc đàm phán, ký kết Hiệp định vay vốn gặp những ràng buộc bất lợi dẫn đến phải chỉ định thầu cho nhà thầu nước ngoài như dự án Cát Linh - Hà Đông phải chỉ định thầu cho nhà thầu Trung Quốc 13.751 tỷ đồng chiếm 77% tổng mức đầu tư.

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông thanh toán thuế giá trị gia tăng (GTGT) sai quy định. Cụ thể, số thuế GTGT tăng thêm 12,5 tỷ đồng (số thuế GTGT phải nộp tăng thêm 2,9 tỷ đồng, thuế GTGT giảm khấu trừ 9,6 tỷ đồng), phần doanh thu tính thuế thu nhập doanh nghiệp tăng tương ứng 125,44 tỷ đồng.

Đây cũng là dự án hạch toán phần trả nợ gốc, phí cam kết, phí quản lý vào chi phí đầu tư. Ngoài ra, dự án chưa có quy định cụ thể về mức lương, nhu cầu, mức độ cần thiết trong việc thuê chuyên gia tư vấn quốc tế, trong khi chi phí này rất lớn.

Theo báo cáo, chuyên gia tư vấn thiết kế 20.000-25.000USD/tháng, chuyên gia trong nước trung bình 2.000USD/tháng. Tư vấn giám sát do bên tài trợ vốn chỉ định mà phía Việt Nam không thể thay thế.

Kiểm toán cũng chỉ ra tại dự án Cát Linh – Hà Đông đã điều chỉnh dự án có các tiêu chí quan trọng quốc gia khi chưa báo cáo Thủ tướng Chính phủ để xem xét và chỉ đạo chủ trương của Quốc hội. Bộ Giao thông vận tải lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 8.770 tỷ đồng lên 18.001,6 tỷ đồng (tăng 9.231,6 tỷ đồng, tương đương 205,27%) khi chưa báo cáo Thủ tướng Chính phủ để xem xét và chỉ đạo xin chủ trương của Quốc hội về việc điều chỉnh dự án đầu tư.

Dự án cũng điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư bao gồm chi phí trả nợ gốc phần vay lại của Hiệp định vay 250 triệu USD; bổ sung chi phí xây lắp tăng thêm 21,07 triệu USD do các nguyên nhân khách quan, thay đổi biện pháp thi công khi chưa có dự toán chi tiết.

Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông được đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn tài trợ từ Chính phủ Trung quốc theo Hiệp định khung ký ngày 30/5/2008 giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Trung Quốc. Dự án được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt dự án tại quyết định số 3136/QĐ - BGTVT ngày 15/10/2008.

Dự án chính thức được khởi công ngày 10/10/2011; ban đầu dự kiến đến tháng 6/2014, sẽ hoàn thành toàn bộ công trình. Từ tháng 10/2014 đến tháng 6/2015, sẽ tổ chức chạy thử và chính thức khai thác từ ngày 30/6/2015.

Tuy nhiên, sau đó, dự án nhiều lần phải điều chỉnh tiến độ do vướng mặt bằng, tai nạn lao động. Đặc biệt, dự án bị đình trệ do phải xác định lại tổng mức đầu tư và đợi vốn vay.