Thấy gì từ báo cáo tài chính năm 2020 của Agribank

Hoàng Long

Năm 2020, Agribank ghi nhận lãi hơn 13.200 tỷ đồng, lần đầu tiên giảm sau nhiều năm tăng trưởng liên tiếp. Đáng chú ý, lãi dự thu tại Agribank cao hơn lợi nhuận, nợ phải trả lớn hơn nhiều lần vốn chủ sở hữu, trong khi nợ xấu cao chót vót chỉ đứng sau BIDV.

Lãi dự thu cao hơn lợi nhuận

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2020.

Kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất năm 2020 tại Agribank. (Nguồn: BCTC hợp nhất năm 2020)

Theo đó, lãi trước thuế tại Agribank giảm 5,2% so với năm trước, đạt 13.203 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế giảm 5,3% xuống còn 10.517 tỷ đồng. Đáng chú ý, lãi dự thu tại Agribank tính đến 31/12/2020 ghi nhận gần 12.015 tỷ đồng. Do đó, tỷ lệ lãi dự thu trên lợi nhuận sau thuế tại Agribank gấp 1,1 lần

Lãi dự thu được xem như một nguồn lãi ảo của các ngân hàng vì có thể được ghi nhận vào lợi nhuận khi trên thực tế chưa có tiền thu về. Với con số lãi dự thu càng lớn, khả năng tác động đến lợi nhuận của các nhà băng lại càng cao, chỉ cần một điều chỉnh nhỏ cũng có thể khiến lợi nhuận tăng vọt.

Lãi dự thu tại Agribank cao hơn rất nhiều so với lợi nhuận sau thuế. (Nguồn: BCTC hợp nhất năm 2020).

Trong năm 2020, tổng thu nhập hoạt động của Agribank đạt hơn 58.000 tỷ đồng, giảm nhẹ 1,9% so năm 2019. Trong đó, thu nhập lãi thuần vẫn đóng góp chính với 43.611 tỷ đồng, tăng 2,6%. Lãi thuần từ mảng dịch vụ tăng gần 13% lên 5.178 tỷ đồng nhờ động lực từ mảng hoạt động thanh toán.

Thu nhập hoạt động giảm, song chi phí hoạt động lại tăng lên, khiến lãi thuần từ hoạt động kinh doanh thấp hơn 7,6% so với năm trước, xuống mức 31.935 tỷ đồng. Trong năm, Agribank trích 18.732 tỷ đồng để dự phòng rủi ro, giảm 9,3%.

Đáng lưu ý, tính đến cuối năm 2020, lượng phát hành giấy tờ có giá tại Agribank (chủ yếu là trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu) tăng mạnh 43% so với đầu năm, lên mức 40.205 tỷ đồng. Trong đó, phát hành trái phiếu tăng 31% lên mức gần 33.121 tỷ đồng.

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, phát hành trái phiếu là giải pháp mang tính thời điểm. Lạm dụng cách này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng bởi huy động vốn trung – dài hạn thường có lãi suất cao. Bên cạnh đó, đến thời điểm trái phiếu đáo hạn, ngân hàng sẽ phải trả lại một lượng tiền lớn cho khách hàng, gây áp lực cho nhà băng trong huy động để kế tiếp duy trì vốn cấp 2.

Ngoài kết quả kinh doanh kém khả quan, tình hình tài chính tại Agribank cũng đáng để quan tâm.

Về tình hình nợ xấu tại Agribank, tính đến 31/12/2021, tổng nợ xấu đã tăng 21% so với đầu năm, lên mức gần 21.527 tỷ đồng, chiếm 1,78% tổng dư nợ. Trong đó, nợ nghi ngờ tăng 23% lên mức 2.425 tỷ đồng; nợ có khả năng mất vốn tăng 31% lên mức gần 16.357 tỷ đồng, kéo tỷ lệ nợ xấu tăng từ 1,59% lên 1,78%. Như vậy, tổng nợ xấu tại Agribank chỉ đứng sau BIDV (21.765 tỷ đồng).

Nợ xấu tại Agribank. (Nguồn: BCTC hợp nhất năm 2020).

Tại thời điểm 31/12/2020, nợ phải trả tại Agribank tăng 8% so với đầu năm, lên mức hơn 1,49 triệu tỷ đồng trong khi vốn chủ sở hữu chỉ có 73.084 tỷ đồng. Như vậy, nợ phải trả tại Agribank gấp 20,4 lần vốn chủ sở hữu.

Liên quan tới dòng tiền, tuy năm 2020 dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh tại Agribank vẫn dương nhưng lại có xu hướng giảm 26% so với năm trước, xuống còn 45.743 tỷ đồng.

Các công ty con đang hoạt động ra sao?

Tính đến 31/12/2020, công ty con của Agribank gồm có 5 Công ty, bao gồm: Công ty cho thuê tài chính I (ALC 1); Công ty TNHH MTV Dịch vụ Agribank; Công ty TNHH MTV Quản lý nợ và khai thác tài sản Agribank (Agribank AMC). Cả 3 công ty này đều có tỷ lệ sở hữu 100%. Bảo hiểm Agribank (ABIC) với tỷ lệ sở hữu 52,93%. CTCP Chứng khoán Agribank (Agriseco) với tỷ lệ sở hữu 75,21%. Tuy nhiên, theo thuyết minh BCTC, năm 2020 ngân hàng không còn sở hữu gián tiếp qua Agriseco.

Theo BCTC hợp nhất năm 2020, trong 5 công ty con, chỉ duy nhất ALC 1 được công bố kết quả kinh doanh với lợi nhuận ảm đạm.

Cụ thể, tính đến 31/12/2020, ALC 1 có lỗ lũy kế 794 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu âm 518 tỷ đồng. Ngoài ra, nợ phải trả bao gồm khoản nợ lãi phải trả đã quá hạn thanh toán là 452 tỷ đồng, trong đó có 432 tỷ đồng là nợ lãi phải trả Agribank.

Dù ALC 1 đã thực hiện đàm phán với các đối tác về việc thực hiện thanh toán và cơ cấu nợ, nợ lãi phải trả vẫn chiếm 76,7% tổng nợ phải trả của ALC 1. Những điều kiện này cho thấy sự tồn tại của các yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn tới nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của ALC 1.

Năm 2020, cả ngân hàng hiện 38.785 cán bộ công nhân viên, thu nhập bình quân 26,31 triệu đồng/tháng, tăng nhẹ so với mức 26,17 triệu đồng/tháng của năm 2019.

Mới đây, Agribank đã gây chú ý khi miễn phí chuyển tiền cho khách hàng mà không đi kèm bất kỳ điều kiện gì. Trong số các ngân hàng vốn Nhà nước, Agribank là ngân hàng đầu tiên thực hiện điều này. Các ngân hàng khác thường miễn phí chuyển tiền nếu khách hàng duy trì số dư tối thiểu, tùy theo từng ngân hàng.

Agribank vẫn chờ cổ phần hóa

Trong 4 ngân hàng lớn nhất Việt Nam hiện nay, chỉ còn mỗi Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) chưa cổ phần hóa.

Được biết, Agribank là một trong số các doanh nghiệp Nhà nước nằm trong danh sách thoái vốn Nhà nước giai đoạn 2016-2020. Theo đó, ngân hàng này sẽ được cổ phần hóa và Nhà nước chỉ còn nắm giữ 65% vốn điều lệ. Tuy nhiên, kế hoạch cổ phần hoá hay bán vốn chiến lược của Agribank đã lỡ hẹn hạn chót năm 2020.

Do Agribank là đang ngân hàng 100% thuộc sở hữu của Ngân hàng Nhà nước nên một khi chưa cổ phần hóa, ngân hàng chỉ có thể trông đợi tăng vốn từ nguồn ngân sách.

Mặc dù quy mô tài sản đạt trên 1,57 triệu tỷ đồng - cao nhất trong hệ thống nhưng vốn điều lệ của Agribank đang ở mức rất thấp. Cuối năm 2020, vốn điều lệ của Agribank chỉ đứng ở mức hơn 30.400 tỷ đồng.

Do không được tăng vốn nhiều năm liền nên từ vị thế đứng đầu hệ thống, vốn điều lệ của Agribank đã tụt xuống cuối cùng trong nhóm Big4 và thậm chí còn thấp hơn ngân hàng tư nhân Techcombank. Điều này khiến ngân hàng khó đảm bảo chỉ số an toàn vốn, đồng thời làm hạn chế tốc độ tăng trưởng tín dụng. Do đó, trong những năm tới, Agribank còn gặp nhiều cản trở trong việc mở rộng tín dụng.