Sau khi tập đoàn bất động sản nợ nhiều nhất thế giới cảnh báo có thể sẽ vỡ nợ, người đàn ông đã xây dựng nên đế chế bất động sản hàng đầu Trung Quốc từ hai bàn tay trắng chính thức xuất hiện trở lại trước công chúng sau nhiều tuần vắng bóng.
Tỷ phú Hứa Gia Ấn, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch của China Evergrande, đang chủ trì 1 cuộc họp trực tuyến trong bức ảnh mà công ty đăng lên mạng xã hội. Evergrande cố gắng trấn an nhà đầu tư rằng tập đoàn cam kết sẽ hoàn tất các dự án bất động sản đang dang dở.
Nhưng cả ông Hứa và những lãnh đạo cấp cao của tập đoàn đều không đưa ra bất cứ bình luận nào về kết quả kinh doanh tồi tệ của Evergrande. Thay vào đó, những chi tiết về cuộc khủng hoảng thanh khoản mà một trong những tập đoàn có tầm ảnh hưởng lớn nhất ở Trung Quốc đang phải đối mặt được nêu bật trong các bản báo cáo tài chính rất khách quan. Ngay lập tức thị trường trái phiếu, nơi Evergrande vay mượn rất nhiều, dậy sóng.
Phía sau cánh gà, ông Hứa đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Tham vọng và các mối quan hệ đã giúp ông xây dựng được đế chế bất động sản hùng mạnh với các dự án phủ sóng ở hơn 200 thành phố trên khắp Trung Quốc. Nhưng giờ đây chính những thứ đó là nguyên nhân khiến Evergrande rơi vào tình trạng "ngàn cân treo sợi tóc".
Trẻ mồ côi gây dựng cơ đồ từ hai bàn tay trắng, trở thành tỷ phú giàu nhất Trung Quốc
Giống như nhiều ông trùm kinh doanh khác ở Trung Quốc, cuộc đời và khối tài sản mà Hứa Gia Ấn tích lũy được là ví dụ sinh động cho quá trình thay da đổi thịt nhanh chóng của kinh tế Trung Quốc từ những năm 1980 đến nay.
Ông Hứa sinh năm 1958 tại tỉnh Hà Nam. Mẹ mất vì căn bệnh ung thư khi ông chưa tròn 1 tuổi. Năm 1975, sau khi tốt nghiệp cấp 3, ông nghỉ học về nhà, làm nông.
Năm 1977, Hứa Gia Ấn hăm hở đi thi nhưng không thành công. Năm 1978, ông lại thi một lần nữa và thi đỗ vào Học viện Gang thép Vũ Hán, với thành tích đứng thứ 3.
Năm 1982, sau khi tốt nghiệp đại học, ông được phân về công tác tại Công ty gang thép Vũ Dương, Hà Nam làm trợ lý quản đốc phân xưởng. Đến năm 1992, ông bỏ công việc đang làm để tới Thâm Quyến, miền đất hứa vào thời điểm đó. Ông lập ra Evergrande vào năm 1996, đặt trụ sở tại Quảng Châu.
Những thập kỷ sau đó, các dự án nhà ở mọc lên như nấm ở các thành phố của Trung Quốc để đáp ứng nhu cầu tăng vọt vì quá trình đô thị hóa. Giá nhà cũng tăng rất mạnh. Hiện nay vẫn sở hữu 71% cổ phần tại tập đoàn, tài sản của Hứa Gia Ấn đã có lúc lên tới 45 tỷ USD.
Tại Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc khóa 13 diễn ra năm 2018, 1 năm sau khi được Forbes vinh danh là tỷ phú giàu nhất Trung Quốc, ông đã phát biểu những lời có cánh về các đóng góp của các doanh nghiệp tư nhân đối với tăng trưởng kinh tế. "30 năm qua, các doanh nghiệp tư nhân ở Trung Quốc đã lớn mạnh từ con số 0, từ nhỏ thành lớn, từ yếu thành mạnh".
Năm 2009, ông quyết định mua lại câu lạc bộ bóng đá Quảng Châu khi đó đang chìm trong bê bối, bơm tiền vào đội bóng và giúp câu lạc bộ gặt hái được nhiều danh hiệu ở cả trong nước và quốc tế.
Hứa Gia Ấn cũng nổi tiếng vì tham gia nhiều hoạt động xã hội. Ông là Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Trung Quốc, phó chủ tịch Hiệp hội bất động sản Trung Quốc, chủ tịch phòng thương mại tỉnh Quảng Đông, Hà Nam. Ông tích cực tham gia hoạt động từ thiện với những đóng góp lớn cho giáo dục, văn hóa, thể thao, đời sống, phúc lợi với khoảng hơn 10 tỷ nhân dân tệ.
Rắc rối ập đến
Năm 2009, sau khi niêm yết trên sàn Hong Kong, cổ phiếu Evergrande tăng vọt 34% trong phiên giao dịch đầu tiên. Tuy nhiên trên thị trường trái phiếu, tập đoàn này nhanh chóng trở thành biểu tượng cho những khoản vay nợ quá đà đằng sau đà bùng nổ của thị trường bất động sản Trung Quốc.
Ngoài ra Evergrande đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực kinh doanh khác. Ngoài câu lạc bộ bóng đá kể trên, Evergrande còn đầu tư cả vào xe điện. Cổ phiếu của công ty xe điện Evergrande NEV đã từng có được mức tăng trưởng ấn tượng hơn 1.000%, vốn hóa vượt cả những công ty ô tô kỳ cựu như Forrd và General Motors.
Hứa Gia Ấn từng cam kết sẽ vượt mặt Elon Musk và trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới sau 3-5 năm. Nhưng ở thời điểm hiện tại, thực tế đã chứng minh đó chỉ là một tham vọng hão huyền. Dù hút được dòng vốn lớn từ các nhà đầu tư cổ phiếu cũng như những người bạn giàu có thân thiết, kinh doanh xe điện là lĩnh vực chẳng hề dễ dàng. Evergande NEV ghi nhận khoản lỗ năm 2020 lên tới 67%. Đà tăng nóng của cổ phiếu còn khiến công ty lọt vào tầm ngắm của cơ quan quản lý.
Kể từ tháng 7 đến nay, có thể nói gần như mỗi ngày trôi qua đều có 1 rắc rối mới xuất hiện và đe dọa Evergrande. Đó có thể là áp lực đòi nợ từ các ngân hàng, những tranh cãi với các nhà thầu hay những thông báo các dự án của tập đoàn bị ra lệnh ngừng thi công.
Giờ đây Evergrande đang vội vã bán tháo tài sản để có đủ tiền mặt trả nợ và cố gắng hoàn thành các dự án. Kể từ đầu năm đến nay cổ phiếu Evergrande đã giảm khoảng 70%, trong khi cổ phiếu của Evergrande Property Services Group hiện thấp hơn 34% so với mức giá IPO. Cổ phiếu của công ty xe điện cũng lao dốc không phanh.
Tháng trước, các nhà quản lý đích danh nêu tên Evergrande cần phải giải quyết vấn đề nợ của mình. Từ niềm tự hào quốc gia, Evergrande trở thành "quả bom nổ chậm" khiến các nhà quản lý đau đầu. Một mặt đây là tập đoàn quá lớn để có thể sụp đổ và sẽ kéo theo những hệ lụy thảm khốc cho toàn bộ hệ thống tài chính nếu phá sản. Mặt khác Trung Quốc không muốn Evergrande là ví dụ cho thấy nước này dung túng cho hành vi vay nợ liều lĩnh. Tổng cộng nợ của tập đoàn lên tới hơn 300 tỷ USD.
Evergrande và ông Hứa còn gặp rắc rối đúng lúc giới siêu giàu trở thành đối tượng mà chính phủ Trung Quốc nhắm đến trong chiến dịch giảm khoảng cách chênh lệch giàu nghèo ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Năm 2018, Hứa Gia Ấn đã mời Jack Ma tới thăm câu lạc bộ bóng đá Quảng Châu Hằng Đại. Khi đó ông phát biểu rằng "sự phát triển của các doanh nghiệp tư nhân ở Trung Quốc có được là nhờ các chính sách tốt của đảng". Giờ thì câu hỏi đặt ra cho ông là liệu các chính sách sắp tới của đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ có ý nghĩa gì đối với tập đoàn mà ông đã dày công xây dựng và với cả 13 tỷ USD mà ông đã có được từ đó.
Theo tính toán của Bloomberg, tính đến tháng 8/2021, tài sản của Hứa Gia Ấn chỉ còn khoảng 9,82 tỷ USD.
Tham khảo Financial Times, Bloomberg