Hệ thống ngân hàng thương mại xuất hiện khái niệm 'big4' là 4 ngân hàng lớn nhất gồm Vietcombank, BIDV, Agribank, Vietinbank. Họ vượt trội so với khối gần 30 ngân hàng cổ phần tư nhân về hầu hết các chỉ tiêu trọng yếu bao gồm tổng tài sản, vốn điều lệ, mạng lưới, lợi nhuận, khả năng sinh lợi.
Tuy nhiên, điều này đang dần thay đổi. Nhóm 'Big 4' ngân hàng tương lai không xa có lẽ sẽ phải thay tên thành 'Big 5' bởi “nhân tố mới” có tên Techcombank.
Một số kết quả đạt được trong năm 2020 của nhóm Big4 ngân hàng và Techcombank (Agribank chưa công bố BCTC)
Nếu xét toàn diện thì Techcombank có ‘hơi non’ so với 4 tên tuổi cũ ở chỉ tiêu tổng tài sản. Theo BCTC hợp nhất quý 4/2020, tổng tài sản tại Techcombank mới dừng lại mức 439.603 tỷ đồng. Trong khi, nhóm Big4 đều ở số đếm đơn vị triệu tỷ đồng. Chẳng hạn, tổng tài sản tại BIDV đạt hơn 1,5 triệu tỷ đồng, tại Vietcombank đạt hơn 1,3 triệu tỷ đồng.
Thế nhưng, nếu so sánh Techcombank ở một vài chỉ tiêu quan trọng khác thì sẽ thấy sự chênh lệnh lớn.
Cụ thể, xét về lợi nhuận trước thuế tại Techcombank năm 2020 đạt 15.800 tỷ đồng, chỉ đứng sau Vietcombank (22.526 tỷ đồng) và Vietinbank (17.070 tỷ đồng), cao hơn hẳn BIDV (9.026 tỷ đồng) và Agribank (13.000 tỷ đồng).
Tiếp theo là quy mô vốn điều lệ tại Techcombank năm 2020 đạt 35.049 tỷ đồng, con số này đủ để Techcombank xếp sát sau BIDV, Vietinbank và Vietcombank nhưng vượt trên so với Agribank.
Tuy nhiên, nếu xét về vốn chủ sở hữu, năm 2020 Techcombank đang có số vốn lên tới 74.615 tỷ đồng, đều xếp sau Vietcombank (96.943 tỷ đồng); Vietinbank (85.395 tỷ đồng) và BIDV (79.647 tỷ đồng). Hiện vốn chủ sở hữu tại Tehcombank cao nhất khối ngân hàng cổ phần tư nhân. Lưu ý, con số này không hề kém so với nhóm big 4.
Đáng lưu ý, năm 2020, hiệu quả kinh doanh với tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn sở hữu bình quân (ROE) tại Techcombank đạt 18,03% và lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) đạt 2,99%. Trong khi ROA tại “ông lớn” Vietcombank chỉ đạt 1,45%; ROA tại BIDV đạt 0,47% và ROE đạt 9,07%; ROA tại Vietinbank đạt 1,06% và ROE đạt 16,81%.
Như vậy, tỷ số ROA tại Techcombank vượt xa BIDV, Vietinbank và Vietcombank. Còn tỷ số ROE tại Techcombank chỉ cao hơn BIDV và Vietinbank và kém Vietcombank.
Theo tìm hiểu, ROE phản ánh mỗi đồng vốn chủ sở hữu bình quân tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Trong khi đó, ROA phản ánh mỗi đồng tổng tài sản bình quân tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Ngoài ra, còn một chỉ tiêu nữa đánh giá khả năng sinh lời của ngân hàng đó là chỉ số Thu nhập lãi cận biên (NIM).
Bất ngờ, năm 2020, cả Vietcombank, BIDV, Vietinbank đều có NIM dưới 3%: BIDV (2,45%); Vietcombank (2,91%) và Vietinbank (2,85%). Trong khi tỷ lệ NIM của Techcombank đạt 5%. Có thể thấy, Techcombank đang sở hữu nhiều cái nhất trong nhóm ngân hàng.
Tài sản có sinh lời là những tài sản mang lại lợi nhuận cho ngân hàng như cho vay khách hàng, các khoản đầu tư, tiền gửi tại NHNN… Do đó, khi một ngân hàng có khả năng phân bố tài sản vào các tài sản sinh lãi tốt nhất, cho thu nhập ròng lãi vay trong kỳ tốt nhất sẽ cho chỉ số NIM cao.
Tùy thuộc vào chu kỳ tín dụng và các chính sách điều tiết của NHNN hoặc do chính sách cho vay của từng ngân hàng sẽ có các chỉ số NIM ở các thời kỳ khác nhau giữa các thời kỳ và giữa các ngân hàng.
Ngoài ra, tại báo cáo kết quả kinh doanh quý 3/2020, kết quả khảo sát ở các ngân hàng thương mại công bố chi tiết báo cáo tài chính cho thấy có tới 13/23 thành viên có tỉ lệ CASA (tiền gửi không kỳ hạn) suy giảm. Cũng có tới 13/23 các ngân hàng ghi nhận tỉ lệ CASA ở mức thấp, dưới 15%.
Vị trí Top 3 cũng có những thay đổi mạnh mẽ. Nhìn lại các năm trước, suốt hai năm 2018-2019, Vietcombank, MB và Techcombank thường bám đuổi sít sao nhau với tỉ lệ CASA trên dưới 30%. Song đến 2020, bất ngờ đã xảy ra khi Techcombank bứt tốc vượt xa hai thành viên còn lại trong Top 3, với tỉ lệ CASA lên tới 46,1%. Ở vị trí thứ hai, tỷ lệ CASA tại MB vượt mốc 39% và Vietcombank đứng thứ ba với khoảng 30%.