Mức thu thuế TNCN tăng gần gấp đôi tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người
Từ số liệu giai đoạn 2020 – 2024, chuyên gia, luật sư cho rằng cần tăng mức giảm trừ gia cảnh và tính đến chi phí cần thiết tạo ra thu nhập để người dân được chi tiêu “thoải mái” hơn, đảm bảo tính công bằng, khoa học của Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Hiện nay thuế TNCN của Việt Nam là một trong 9 loại thuế đóng góp hơn 198 nghìn tỷ trong tổng thu hơn 1,9 triệu tỷ đồng (ước tính) năm 2024 chiếm khoảng 10% trên tổng thu ngân sách nhà nước.
PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân) so sánh tốc độ tăng thu thuế với tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và lạm phát giai đoạn 2020 - 2024 cho thấy mức thu thuế tăng nhanh hơn đáng kể so với tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người.
Tổng thu từ thuế TNCN giai đoạn 2020 - 2024 tăng 72%, từ 115 nghìn tỷ đồng lên 198 nghìn tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người trong cùng kỳ chỉ tăng 30,2%, từ 3548 USD/năm lên 4622 USD/năm. Lạm phát trung bình hàng năm dao động từ 0,81% - 4,16%, với mức cao nhất vào năm 2023 (4,16%) và thấp nhất vào năm 2021 (0,81%).
“Khi tính đến yếu tố lạm phát, mức tăng thực tế của thu nhập bình quân đầu người có thể thấp hơn so với con số danh nghĩa. Cụ thể: Giai đoạn 2020 - 2024, tổng lạm phát cộng dồn khoảng 12,58% nếu so với kỳ gốc 2020 mức tăng khoảng 28%. Điều này có nghĩa là dù thu nhập bình quân đầu người có tăng tới 30,2% nhưng sức mua thực tế có thể không tăng tương ứng”, PGS.TS Phan Hữu Nghị phân tích.
Đảm bảo người nộp thuế có đủ thu nhập để trang trải cuộc sống
Mức tăng thu nhập bình quân đầu người chỉ bằng gần ½ tổng thu thuế TNCN đặt ra yêu cầu cấp thiết sửa đổi Luật Thuế TNCN cho phù hợp thực tiễn, vừa bảo đảm huy động hợp lý các nguồn lực cho ngân sách nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân. Nhiều ý kiến cho rằng cần nâng mức giảm trừ gia cảnh để chính sách tăng tiền lương phát huy hiệu quả theo kỳ vọng.

Đồng tình với ý kiến trên, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, Thành viên Văn phòng luật sư NHQuang và Cộng sự, Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam cho rằng cần tăng mức này lên để người dân được chi tiêu “thoải mái” hơn.
Theo Luật sư Nguyễn Tiến Lập, Luật Thuế TNCN từ năm 2020 đến nay quy định mức miễn thu đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng, còn mức giảm trừ gia cảnh đối với những người phụ thuộc như cha, mẹ, con là 4,4 triệu đồng/người/tháng. Có thể nói rằng với giá cả sinh hoạt hiện nay, nhất là ở khu vực đô thị, dư luận đa số đều cho rằng các mức ấn định cho việc miễn thu thuế quá thấp, hay nói cách khác đã trở nên lỗi thời về mặt chính sách thuế, xét từ góc độ bảo đảm đời sống của người dân.
“Lấy mức chi phí sinh hoạt tối thiểu của một cá nhân hay gia đình trong một tháng làm điểm xuất phát. Theo quan sát của tôi, tại các đô thị lớn, chi phí cơ bản của một cá nhân sẽ bao gồm 2 triệu đồng thuê nhà, 1 triệu đồng xăng xe và đi lại, 4,5 triệu đồng tiền ăn và 0,5 triệu đồng cho liên lạc và internet. Vậy là chỉ còn lại 3 triệu đồng cho tất cả các nhu cầu còn lại như chăm sóc sức khoẻ, thăm hỏi, giao tiếp xã hội, học tập, sinh hoạt văn hoá và giải trí. Tính toán đơn giản như thế. mức thu nhập 11 triệu đồng/tháng chắc chắn sẽ không đủ, hay chỉ để tồn tại mà không phải sống theo đúng nghĩa gọi là tử tế. Vậy, với một gia đình tiêu chuẩn gồm 4 người, nếu mỗi bố, mẹ chỉ có thu nhập đủ nuôi mình, cộng khoản có thêm 4,4 triệu đồng cho mỗi trẻ em đi học, trong điều kiện phải trả học phí và tiền học thêm nữa, thì liệu có đủ không”, ông Lập đặt câu hỏi tính toán.
Trong khi đó, từ khi đánh thuế TNCN, pháp luật buộc người có thu nhập chỉ cần trên các mức quy định thì đã phải nộp thuế, nói cách khác là họ phải thực hiện nghĩa vụ đóng góp cho ngân sách nhà nước để phục vụ các mục tiêu công ích. Trong điều kiện người lao động chưa tự nuôi đủ cho mình, hay cho gia đình, tức chưa bảo đảm khả năng tồn tại một cách chắc chắn, thì liệu có thật sự chính đáng khi yêu cầu người đó phải chăm lo cho người khác.
Cho nên, Luật sư Nguyễn Tiến Lập cho rằng đã đến lúc và không thể muộn hơn, các đại biểu Quốc hội cần rà soát lại quy định về mức miễn thu và giảm trừ gia cảnh của Luật Thuế TNCN, theo hướng nâng cao một cách cơ bản các mức này. Chúng ta cần thiết kế các định mức, tiêu chuẩn khác nhau cho các vùng miền khác nhau một cách khoa học, hợp lý và công bằng.
Tương tự, PGS.TS Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) cũng cho rằng, giảm trừ gia cảnh là số tiền trừ vào thu nhập chịu thuế TNCN khi xác định thu nhập tính thuế dựa trên hoàn cảnh gia đình của người nộp thuế. Quy định giảm trừ xuất phát từ quan điểm đánh thuế TNCN phải đảm bảo sau khi nộp thuế, người nộp thuế có thu nhập để trang trải cuộc sống ở mức trung bình của xã hội. Đồng nghĩa việc xác định mức giảm trừ sao cho sau khi nộp thuế cho nhà nước thì người nộp thuế đảm bảo cuộc sống ở mức cần thiết trung bình xã hội.

Mức này đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập của dân cư và đảm bảo đời sống cho người nộp thuế. Phần thu nhập còn lại để đảm bảo cuộc sống của người nộp thuế là phần giảm trừ gia cảnh cộng với phần thu nhập còn lại sau khi nộp thuế của phần vượt trên mức giảm trừ gia cảnh.
PGS.TS Lê Xuân Trường lấy ví dụ, một người độc thân, có mức thu nhập một tháng là 16 triệu đồng. Sau khi giảm trừ gia cảnh 11 triệu đồng thì thu nhập tính thuế là 5 triệu đồng. Với mức thu nhập này, số thuế thu nhập cá nhân người này phải nộp là 250.000 đồng. Như vậy, thu nhập sau khi nộp thuế của cá nhân này là 15.750.000 đồng.
Theo biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành của Việt Nam, do giảm trừ gia cảnh mà cá nhân đó được giảm thuế phải nộp so với trường hợp không có giảm trừ gia cảnh là: (16 - 10) x 15% + (10 - 5) x 10% + 5 x 5% - 250.000 = 1.400.000 đồng. Nếu không được giảm trừ gia cảnh thì cá nhân này phải nộp 1.650.000 đồng và như vậy, thu nhập còn lại sau khi nộp thuế là 14.350.000 đồng. Do được giảm trừ gia cảnh mà thu nhập còn lại sau thuế là 15.750.000 đồng.
PGS.TS Phan Hữu Nghị cho rằng, khấu trừ thuế là một vấn đề quan trọng trong hệ thống thuế TNCN, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến số đối tượng nộp thuế và số thuế phải nộp. Hiện nay, khi xem xét thu nhập chịu thuế, cần tính đến chi phí cần thiết để tạo ra thu nhập, bao gồm cả chi phí sinh hoạt hàng ngày (đi lại, ăn uống, tái sản xuất sức lao động) và chi phí từ quá khứ như chi phí học hành, đào tạo..., để có công việc và thu nhập ngày hôm nay. Tuy nhiên, hệ thống thuế hiện hành có thể chưa phản ánh đầy đủ những yếu tố này, cần nghiên cứu để có quy định phù hợp.
Vậy xác định mức khấu trừ bao nhiêu? Căn cứ nào để xác định? PGS.TS Phan Hữu Nghị góp ý, nên giảm số bậc thuế từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, đồng thời mở rộng khoảng cách giữa các bậc. Ngoài ra, thuế suất cao nhất có thể điều chỉnh về mức hợp lý hơn, khoảng 25%, thay vì 35% như hiện nay.
TIN LIÊN QUAN
Bất chấp giá cao kỷ lục, nhiều ngân hàng trung ương vẫn mua thêm hàng tấn vàng dự trữ
Ngân hàng trung ương Trung Quốc cho biết hôm thứ Tư (7/5) rằng, quốc gia này đã tăng dự trữ vàng trong tháng thứ sáu liên tiếp vào tháng 4/2025, trong bối cảnh các quốc...
Từ sản xuất đến chuyển đổi số: HDBank đồng hành doanh nghiệp với gói tín dụng 35.000 tỷ đồng lãi suất ưu đãi từ 3%/năm
Nắm bắt thời điểm vàng trong mùa cao điểm sản xuất kinh doanh giữa năm, đồng thời thực hiện định hướng của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước trong chương trình tín dụng trọng...
Điểm tin ngân hàng ngày 8/5: 9 ngân hàng dự chi kỷ lục hơn 33.000 tỷ đồng trả cổ tức tiền mặt
Khuyến khích ngân hàng ngoại hỗ trợ xử lý tổ chức tín dụng yếu kém; Sacombank tiếp tục đóng cửa 5 phòng giao dịch tại TP.HCM; Không loại trừ yếu tố đầu cơ, trục lợi...
PVcomBank ký kết hợp tác toàn diện với Bệnh viện Đa khoa Phúc Thọ, thúc đẩy chuyển đổi số ngành y tế
Ngày 06/5/2025, tại Hà Nội, Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) và Bệnh viện Đa khoa huyện Phúc Thọ đã chính thức ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện. Sự kiện...
SeABank được vinh danh “Ngân hàng tiên phong trong đổi mới quản trị vì sự phát triển bền vững” tại Vietnam ESG Awards
Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) vừa vinh dự nhận danh vị “Ngân hàng tiên phong trong đổi mới quản trị vì sự phát triển bền vững” tại lễ trao giải Vietnam...
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước lý giải việc giá vàng trong nước cao hơn thế giới hàng chục triệu đồng
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, thị trường vàng vẫn chưa thực sự ổn định bền vững, vẫn chịu tác động bởi yếu tố tâm lý, tiềm ẩn rủi ro...
Công ty bảo hiểm và công ty quản lý quỹ mang đến điều gì cho tập đoàn tài chính VPBank
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, VPBank khẳng định tham vọng tăng trưởng 30–35% mỗi năm trong giai đoạn 2026 – 2029. Để hiện thực hóa chiến lược này, ngân hàng đẩy...
Điểm tin ngân hàng ngày 7/5: Nợ xấu ngân hàng vượt 1 triệu tỷ đồng, tỷ lệ thu hồi còn thấp
21 ngân hàng tham gia gói tín dụng 500 nghìn tỷ đồng cho hạ tầng và công nghệ số; Bổ nhiệm Quyền Tổng Giám đốc công ty thu hồi nợ xấu; NHNN điều hành chính...
BIDV triển khai định danh điện tử dành cho khách hàng tổ chức
Ngày 05/05/2025, BIDV chính thức ra mắt hệ thống định danh điện tử (eKYC) dành cho khách hàng tổ chức. Với giải pháp này, khách hàng tổ chức có thể thực hiện toàn bộ quy...
Giá vàng tăng giảm thất thường
Sau khi tăng mạnh gần 4 triệu vào đầu phiên sáng, giá vàng quay đầu giảm về sát mốc gần 123 triệu đồng.
SHB ra mắt thẻ tín dụng doanh nghiệp – Trợ thủ tài chính linh hoạt cho doanh nghiệp bứt phá
Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức ra mắt thẻ tín dụng doanh nghiệp SHB Mastercard Business Platinum – giải pháp tài chính linh hoạt, thiết kế riêng cho nhu cầu...
Giá vàng trong nước cao hơn thế giới hàng chục triệu đồng, NHNN nói gì?
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho rằng không loại trừ nguyên nhân có một số doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng tình hình biến động của thị trường đề đầu cơ, thổi giá, trục lợi.
Điểm tin ngân hàng ngày 6/5: Khắc phục khoảng trống pháp lý, thúc đẩy xử lý nợ xấu
Petrolimex báo lãi quý 1/2025 giảm 81% so với cùng kỳ; VPBank huy động thành công khoản vay hợp vốn nước ngoài 1 tỷ USD; Ngân hàng ồ ạt tinh gọn nhân sự, tập trung...
Giá vàng giảm mạnh sau kỳ nghỉ lễ
Giá vàng trong nước giảm 1,5 triệu đồng/lượng, về dưới 120 triệu đồng/lượng. Đáng nói, xu hướng thị trường trong nước ngược chiều so với giá vàng thế giới.
Bứt tốc kinh doanh với gói vay ưu đãi lãi suất chưa đến 4%/năm của PVcomBank
Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) đẩy mạnh triển khai gói vay ưu đãi hỗ trợ các khách hàng cá nhân là hộ kinh doanh, tiểu thương tiếp cận nguồn vốn linh hoạt...
VPBank nhận khoản vay bền vững kỷ lục 1 tỷ USD, khẳng định vị thế dẫn đầu trong Tài chính Bền vững
Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) vừa công bố thực hiện thành công thương vụ vay hợp vốn quốc tế với giá trị ban đầu 1 tỷ USD, có kèm tùy chọn mở...
ADB nâng tổng hỗ trợ an ninh lương thực khu vực Châu Á - Thái Bình Dương lên 40 tỷ USD đến năm 2030
Ngày 5/5, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) công bố kế hoạch mở rộng đáng kể hỗ trợ tài chính cho an ninh lương thực tại khu vực Châu Á và Thái Bình Dương,...
Điểm tin ngân hàng ngày 5/5: NHNN đang nghiên cứu tiền kỹ thuật số, khẳng định không cấp phép sàn Forex
Thu ngân sách 4 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 944.000 tỷ đồng; TPBank báo lãi hơn 2.100 tỷ đồng trong quý I/2025, hoàn thành 23% kế hoạch năm; NHNN hút ròng hơn 20.000 tỷ...
Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 12-13%
Ngày 3/5, Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ (SBI) đã tuyên bố đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 12-13% trong năm 2025-2026, gần như không đổi so với năm trước trong bối cảnh tác...
Xem nhiều




