Ngân hàng đua nhau phát hành trái phiếu, Vietinbank và BIDV ngậm ngùi đi sau trong cuộc đua Basel 2

3 "ông lớn" ngân hàng đang thi nhau phát hành trái phiếu

3 "ông lớn" ngân hàng Agribank, VietinBank và BIDV đều lần lượt công bố phát hành trái phiếu kỳ hạn dài với khối lượng lớn.

Cụ thể, Agribank phát hành trái phiếu kỳ hạn 7 năm ra công chúng năm 2019 với số lượng đăng ký chào bán là 5.000.000 trái phiếu, tương đương 5.000 tỷ đồng. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không được đảm bảo bằng tài sản của Agribank, được phát hành và thanh toán bằng đồng Việt Nam.

Lãi suất bằng lãi suất tham chiếu cộng thêm 1,2%/năm, trong đó lãi suất tham chiếu được tính cho mỗi kỳ tính lãi là bình quân lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân bằng đồng Việt Nam kỳ hạn 12 tháng của 4 ngân hàng, gồm Agribank, Vietcombank, Vietinbank và BIDV.

Đối với VietinBank, từ đầu năm tới nay cũng đã thông báo phát hành tổng cộng 5.650 tỷ đồng trái phiếu qua 4 đợt.

Cụ thể, đợt 1, ngân hàng chào bán 50 tỷ đồng với mệnh giá 1 tỷ đồng/trái phiếu, trong tháng 7-8. Lãi suất trái phiếu cố định 8,2%/năm với toàn bộ kỳ hạn 15 năm.

Đợt 2, ngân hàng phát hành riêng lẻ 100 tỷ đồng trái phiếu với mệnh giá 1 tỷ đồng/trái phiếu, trong tháng 7-8. Lãi suất trái phiếu thả nổi tính bằng mức tham chiếu cộng với biên độ 1,2% với toàn bộ kỳ hạn 10 năm.

Đợt 3, ngân hàng chào bán 500 tỷ đồng trái phiếu, mệnh giá 1 tỷ đồng. Lãi suất trái phiếu cố định 8% với toàn bộ kỳ hạn 7 năm.

Và đợt 4, khối lượng được chào bán ra công chúng là 500 nghìn trái phiếu với tổng giá trị chào bán theo mệnh giá là 5.000 tỷ đồng. Số trái phiếu này sẽ được phát hành theo hai đợt, đợt 1 là 400 nghìn và đợt 2 là 100 nghìn trái phiếu.

Đây cũng là trái phiếu doanh nghiệp không chuyển đổi, không kèm theo chứng quyền và không được đảm bảo bằng tài sản của tổ chức phát hành.

Mới đây, ngân hàng BIDV cũng vừa công bố kế hoạch phát hành trái phiếu ra công chúng đợt 1 năm 2019.

Cụ thể, ngân hàng này sẽ phát hành 300 nghìn trái phiếu với mệnh giá 10 triệu đồng/trái phiếu. Trong đó, có 250 nghìn trái phiếu kỳ hạn 7 năm, đáo hạn năm 2026 và 50 nghìn trái phiếu kỳ hạn 10 năm, đáo hạn năm 2029.

Đây đều là trái phiếu không chuyển đổi, không tài sản đảm bảo, không kèm chứng quyền, đủ điều kiện để tính vào vốn cấp 2.

Lãi suất cho toàn bộ thời hạn của trái phiếu được thả nổi, xác định bằng lãi suất tham chiếu cộng với 1,2% với kỳ hạn 7 năm và 1,3% với kỳ hạn 10 năm.

Lãi suất tham chiếu là trung bình cộng lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân bằng VND, trả sau áp dụng cho kỳ hạn 12 tháng tại 4 ngân hàng gồm Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank.

BIDV cho biết, 3 nghìn tỷ đồng huy động nhằm tăng quy mô vốn hoạt động, tạo thêm kênh thu hút vốn trung và dài hạn để đáp ứng nhu cầu khách hàng, đảm bảo sự bền vững nguồn vốn. BIDV sẽ bổ sung nguồn tiền đáp ứng nhu cầu cho vay đối với các dự án trung và dài hạn.

Trong đó, ngân hàng sẽ giải ngân 2.000 tỷ đồng vào lĩnh vực công nghiệp, thương mại công nghiệp; 500 tỷ đồng và lĩnh vực sản xuất, phân phối điện, khí đốt; 100 tỷ đồng trong lĩnh vực xây dựng và 400 tỷ đồng vào các lĩnh vực khác.

Thời gian đăng ký mua trái phiếu từ ngày 27/8 đến 25/9.

Vietinbank, BIDV ngậm ngùi đi sau trong cuộc đua Basel 2

Đã có 9 ngân hàng được NHNN phê duyệt áp dụng Basel 2, nhưng đáng tiếc 2 ông lớn BIDV và Vietinbank đang ngậm ngùi đi sau.

Tính đến nay đã có 9 ngân hàng được phê duyệt áp dụng Basel II theo thứ tự thời gian gồm VCB, VIB, OCB, MBB, TPB, ACB, TCB, VPB, MSB. Việc đạt chuẩn Basel 2 sẽ giúp các ngân hàng dần khẳng định vị trí của mình. Đồng thời cũng được NHNN tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc tăng trưởng tín dụng cũng như mở rộng mạng lưới.

Đáng tiếc, trong 9 cái tên nêu trên vẫn còn vắng bóng những "ông lớn" ngân hàng nằm trong top đầu, mà nổi trội là BIDV và VietinBank (CTG).

Đối với BIDV, thương vụ phát hành KEB Hana Bank đã được công bố chính thức. Nhà băng này sẽ thu về 20,3 nghìn tỷ và nhận được sự hỗ trợ dài hạn về quản lý. Yếu tố này sẽ giúp nhà băng cải thiện bộ đệm vốn, do đó BIDV có thể đáp ứng được Basel 2. Được biết, thương vụ phát hành tăng vốn dự kiến được hoàn thành vào quý cuối năm 2019. 

Vấn đề của BIDV coi như đã được giải quyết tạm ổn về khả năng tăng vốn sau gần 5 năm. Mối lo ngại hiện tại đang đổ dồn về Vietinbank.

Vietinbank là ngân hàng duy nhất trong top 3 chưa tìm được cửa tăng vốn. Tỷ lệ sở hữu Nhà nước tại ngân hàng đã xuống dưới 65%, trong khi tỷ lệ sở hữu của cổ đông nước ngoài và cổ đông chiến lược đã gần mức tối đa cho phép. Việc tăng vốn qua phát hành riêng lẻ cho đối tác nước ngoài với VietinBank là điều không thể thực hiện, theo những quy định hiện nay.

Phương án giữ lại lợi nhuận hàng năm hoặc chia phần cổ tức của Nhà nước bằng cổ phiếu để tăng vốn cũng được đề ra nhưng vẫn đang nằm trong trạng thái "treo".

Quyết định 986 phê duyệt Chiến lược phát triển ngành ngân hàng Việt Nam có đề cập đến kế hoạch của chính phủ sẽ giảm tỷ lệ sở hữu nhà nước tại các ngân hàng quốc doanh xuống còn 51%. Dù vậy, VDSC cho rằng phải ít nhất đến năm 2021 hoặc muộn hơn thì kế hoạch này mới có thể thực hiện được.

Không tăng được vốn điều lệ, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của VietinBank đã xuống gần ngưỡng cảnh báo, thậm chí nếu tính theo Basel 2 thì đã xấp xỉ ngưỡng thấp nhất. Hệ quả là ngân hàng khó có thể mở rộng hoạt động. 

Trong nửa đầu năm 2019, tăng trưởng tín dụng của VietinBank chỉ đạt 2,4%, so với BIDV tăng 7,7%, còn Vietcombank tăng 10%. Thị phần cho vay của Vietinbank giảm nhẹ xuống 11%, vẫn nằm trong top 3 lớn nhất trong ngành. Thu nhập lãi thuần và thu nhập dịch vụ tăng trưởng lần lượt 12% và 63% so với cùng kỳ trong khi thu nhập hoạt động tăng 13%.

Do đó, "ông lớn" ngân hàng này nhiều khả năng vẫn không thể đáp ứng Basel 2 kịp thời hạn.

Ngân hàng nào đang "ôm" nhiều trái phiếu TCTD?

Giá trị đầu tư chứng khoán nợ phát hành bởi tổ chức tín dụng (TCTD) khác của các ngân hàng tăng 54.000 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm.

Theo thống kê của Người Đồng Hành với 23 ngân hàng trên thị trường, đến hết tháng 6, tổng giá trị đầu tư chứng khoán nợ (bao gồm trái phiếu) được phát hành bởi các tổ chức tín dụng (TCTD) của các nhà băng là hơn 251.000 tỷ đồng, tăng 27% so với cuối 2018, tương đương hơn 54.000 tỷ đồng. 

Vietcombank là ngân hàng sở hữu giá trị đầu tư chứng khoán nợ của các TCTD khác lớn nhất với 57.773 tỷ đồng, cao hơn 61% so với cuối 2018. Trong đó, phân loại sẵn sàng để bán là hơn 20.157 tỷ đồng và nắm giữ đến ngày đáo hạn hơn 37.616 tỷ đồng, cao hơn lần lượt 53% và 66% so với cuối 2018.

Xếp vị trí thứ 2 là MB với 27.664 tỷ đồng đầu tư chứng khoán nợ của các TCTD khác, tăng 29% so với cuối năm trước, chủ yếu là giá trị sẵn sáng đề bán, chiếm 99% tỷ trọng.

VietinBank ghi nhận gần 18.900 tỷ đồng chứng khoán nợ đầu tư là trái phiếu do các TCKT trong nước phát hành sẵn sàng để bán, giảm 16% so với cuối 2018, chiếm 20% giá trị chứng khoán nợ đầu tư. Bên cạnh đó, ngân hàng này cũng đầu tư 26.853 tỷ đồng trái phiếu do các TCTD trong nước phát hành và còn hơn 16.000 tỷ đồng chứng khoán đầu tư chưa được phân loại ở mục đầu tư giữ đến ngày đáo hạn.

Techcombank ghi nhận giá trị 22.726 tỷ đồng, toàn bộ phân loại vào sẵn sàng để bán, tăng 16% so với cuối năm trước.

BIDV cũng là đơn vị ghi nhận tốc độ tăng trưởng đầu tư chứng khoán nợ phát hành từ các TCTD cao nhất là 21.460 tỷ đồng, tức tăng hơn 136%, phân loại chủ yếu ở tài sản sẵn sàng để bán.

Một số ngân hàng có giá trị đầu tư chứng khoán nợ phát hành bởi các TCTD khác trên 10.000 tỷ đồng có thể điểm tới còn có VPBank, LienVietPostBank, VIB, MSB, SHB... Chỉ số ít nhà băng ghi nhận giá trị giảm trong khoản đầu tư chứng khoán nợ từ các TCTD như Vietbank giảm 15%, TPBank giảm 8%, LienVietPostBank giảm 1%... 

Trong các đợt phát hành trái phiếu của ngân hàng, phần lớn trái chủ không được công bố. Đơn cử như đợt phát hành trái phiếu của VietinBank gần đây, thông tin trái chủ theo kết quả chào bán là “doanh nghiệp A*”. Hay tại đợt chào bán 200 tỷ đồng trái phiếu của BIDV, có 2 đơn vị trong nước đã mua toàn bộ cũng không được thông tin chi tiết.  

Cuối tháng 5, Kiểm toán Nhà nước từng đề cập vấn đề các ngân hàng đầu tư trái phiếu chéo, dẫn đến tình trạng "cải thiện ảo" CAR, chất lượng tài sản chưa đáng tin cậy.

Số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ghi nhận có 60.000 tỷ trái phiếu doanh nghiệp được phát hành trong nửa đầu năm nay. Còn theo Công ty chứng khoán MB (MBS), con số này khoảng 70.000 tỷ đồng với hơn 1/3 lượng phát hành thuộc về nhóm doanh nghiệp bất động sản.

Theo NHNN, số dư đầu tư trái phiếu vào lĩnh vực xây dựng, bất động sản lớn tại một số nhà băng khi thị trường bất động sản chưa phục hồi vững chắc, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn là một trong những rủi ro với nhà băng. Hành động của NHNN được cho là nhằm ổn định việc đầu tư trái phiếu trong nửa đầu năm. 

Lãi suất ngân hàng tăng cao, Ngân hàng Nhà nước cảnh báo

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa phát đi văn bản cảnh báo các tổ chức tín dụng, chi ngánh ngân hàng nước ngoài đã điểu chỉnh lãi suất tiền gửi bằng VND nhanh và khá lớn ở một số kỳ hạn hoặc triển khai các sản phẩm chứng chỉ tiền gửi với mức lãi suất cao.

Hồi đầu năm mức lãi suất huy động tiền gửi cao nhất trong hệ thống ngân hàng trong khoảng 8,5% - 8,6%, khi đó chỉ có một vài ngân hàng niêm yết mức này như TPBank, VIB, ngân hàng Bản Việt.

Thế nhưng đến nay, mức cao nhất đã lên tới 10,2%/năm. Ngoài ra, số ngân hàng đẩy mức lãi suất huy động lên trên 8,5%/năm đã nhiều hơn trước. Trong khi các điều kiện để hưởng được mức lãi suất cao ngất ngưởng cũng không còn khó khăn như trước.

Cụ thể, ngân hàng Bản Việt mới phát hành chứng chỉ tiền gửi lãi suất cao nhất lên đến 10,2%/năm cho kỳ hạn 60 tháng, lĩnh lãi cuối kỳ. Chứng chỉ tiền gửi các kỳ hạn khác cũng có lãi suất rất cao: kỳ hạn 24 tháng có lãi suất 9,5%/năm, 36 tháng có lãi suất 9,8%/năm, 48 tháng có lãi suất 10%/năm.

Ngoài ra, đối với hình thức gửi tiết kiệm tại quầy ngân hàng Bản Việt cũng niêm yết lãi suất tới 8,6%/năm áp dụng cho kỳ hạn 24 tháng – 60 tháng. Ở kỳ hạn 18 tháng cũng có lãi suất lên tới 8,5%/năm.

VIB đưa ra chính sách ngày vàng hút tiền khi đẩy lãi suất lên đến đỉnh 9,1%, áp dụng từ ngày 20-24/8, gửi kỳ hạn càng dài lãi càng lớn. Cụ thể, kỳ hạn 6 tháng có lãi suất là 8,1%/năm, 12 tháng là 8,3%/năm, 18 tháng là 8,6%/năm và 61 tháng là 9,1%/năm (kỳ hạn 61 tháng được phát hành dưới dạng chứng chỉ tiền gửi).

Tương tự, kể từ ngày 22/8, VPBank áp dụng biểu lãi suất mới. Tại kỳ hạn 6 tháng, nếu khách hàng gửi dưới 300 triệu đồng có lãi suất 7,4%/ năm, từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng là 7,7%/ năm, 1 tỷ đồng trở lên là 7,9 – 8%/năm. Nếu gửi từ 18 tháng trở lên, tùy từng khoản tiền mà lãi suất dao động từ 7,6 – 8,2%/năm. Các mức lãi suất này cao hơn so với trước đó 0,2 – 0,4 điểm phần trăm...

Trước cuộc chạy đua lãi suất này, mới đây Ngân hàng Nhà nước đã phát đi công văn số 6669/NHNN-CSTT về việc lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng.

Theo cơ quan này, thời gian qua đã xuất hiện hiện tượng các tổ chức tín dụng, chi ngánh ngân hàng nước ngoài đã điểu chỉnh lãi suất tiền gửi bằng VND nhanh và khá lớn ở một số kỳ hạn hoặc triển khai các sản phẩm chứng chỉ tiền gửi với mức lãi suất cao.  

“Động thái tăng lãi suất này làm tiềm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển lành mạnh của hệ thống ngân hàng, tạo ra diễn biến tâm lý  tiêu cực trên thị trường, có nguy cơ dẫn đến cuộc đua về lãi suất huy động giữa các tổ chức tín dụng, gây bất ổn thị trường tiền tệ.”, công văn cảnh báo.

NHNN cũng khẳng định sẽ theo dõi sát việc triển khai giải pháp về lãi suất và tín dụng của các tổ chức tín dụng và sẽ có biện pháp xử lý nghiêm trường hợp vi phạm quy định của pháp luật và chỉ đạo của NHNN, trong đó gồm cả biện pháp thu hẹp chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của tổ chức ngân hàng vi phạm.

Theo đó, NHNN yêu cầu để đảm bảm ổn định thị trường tiền tệ, góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vỹ mô, Thống đốc đã yêu cầu các tổ chức tín dụng cần nghiêm túc thực hiện chỉ thị số 01/CT-NHNN ngày 8/1/2019 với các nội dung chính. 

Cụ thể, duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh, chấp hành quy định về lãi suất tiền gửi, tăng cường kiểm soát tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro.Tăng cường kiểm soát chặt chẽ về việc chấp hành tín dụng đối với khách hàng và người có liên quan…

Hà Phương (t/h)

Theo KDPL