Người tiêu dùng toàn cầu dần 'ngó lơ' các thương hiệu ô tô Nhật: Thời kỳ suy thoái của các 'tượng đài' sắp lặp lại?
Khi ngành sản xuất ô tô trải qua giai đoạn chuyển đối lớn nhất trong cả một thế hệ, thì những thương hiệu lâu đời của Nhật Bản đang bị tụt lại phía sau.
Hồi tháng 11, những khán giả của giải đua xe Nascar Cup ngồi trên những hàng ghế đầu đã tranh luận về tương lai của ngành sản xuất ô tô. Một chiếc máy bay do tổ chức phi lợi nhuận Public Citizen tài trợ đã bay ngang đường đua với biểu ngữ: “Bạn muốn cảm giác thăng hoa? Hãy lái xe điện. Còn muốn sự tẻ nhạt thì lái Toyota.”

“Chuyến bay” này được thực hiện sau một bức thư ngỏ gửi tới Aikio Toyoda - CEO của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, từ các nhóm có cả Public Citizen, họ chỉ trích việc Toyota chậm chạp trong việc phát triển xe điện. Họ viết: “Không nhà sản xuất ô tô nào có thể bắt kịp nhu cầu ngày càng lớn với xe điện, nhưng Toyota thậm chí còn không nỗ lực làm điều đó. Toyota có thể phải nhanh chóng chuyển đổi sang xe điện hoặc sẽ bị lỗi thời.”
Những thương hiệu Nhật Bản đang "đứng ngoài cuộc chơi"
Dù mục tiêu thúc đẩy của các NGO là chuyển đổi xanh, nhưng thông điệp của họ cũng phản ánh mối lo ngại lớn hơn trong ngành sản xuất ô tô toàn cầu trị giá 2,25 nghìn tỷ USD. Đó là Toyota và hãng xe Nhật Bản khác có nguy cơ mất vị thế dẫn đầu nếu không nhanh chóng chuyển sang phát triển xe điện.
Tesla hiện là nhà sản xuất xe điện hàng đầu tính theo lượng xe bán ra, sau đó là các công ty khác bao gồm BYD của Trung Quốc và Volkswagen của Đức, theo Bloomberg Intelligence. Không có hãng ô tô nào của Nhật lọt vào top 20, có thể thấy họ đang “đứng ngoài lề” của lĩnh vực đang phát triển nhanh nhất trong ngành. Theo dữ liệu của Bloomberg, trong 3 quý đầu năm 2022, doanh số bán xe chạy pin đã tăng khoảng 80% so với 1 năm trước đó, còn tổng doanh số bán xe giảm khoảng 4%.
Các thương hiệu ô tô lớn nhất Nhật Bản từ lâu đã được người tiêu dùng trên khắp thế giới ưa chuộng, thường chiếm hơn 1/3 doanh số bán ô tô mới tại Mỹ và dẫn đầu ở các thị trường từ Đông Nam Á đến châu Phi.
Việc họ không xuất hiện trong phân khúc xe điện là một vấn đề khó hiểu vì họ đã bắt đầu phát triển các loại xe thân thiện với môi trường từ sớm, với Toyota Prius - dòng xe hybrid đã ra mắt cách đây 25 năm và là lựa chọn hàng đầu cho các ngôi sao Hollywood để có được chứng chỉ phát thải. Năm 2009, Nissan ra mắt Leaf - chiếc xe hatchback chạy điện hoàn toàn và được coi là sản phẩm tiên phong trong thị trường xe điện cho đại chúng. Cùng năm đó, Mitsubishi cũng có mẫu xe điện đầu tiên. Năm 2010, Toyota đầu tư vào Tesla.

Tuy nhiên, sự hào hứng với những mẫu xe điện đời đầu đã nhanh chóng đi xuống do doanh số bán hàng kém khả quan. Các hãng ô tô Nhật Bản “chắc nịch” rằng cuộc cách mạng pin xe điện chỉ diễn ra chậm chạp, họ tập trung vào dòng xe hybrid và thúc đẩy tham vọng với Tokyo về việc phát triển phương tiện chạy bằng pin hydro - công nghệ thậm chí còn non trẻ và “xanh” hơn xe điện.
Vào tháng 9, ông Toyoda cho biết các xe chạy pin “sẽ mất nhiều thời gian để phá triển hơn sự mong đợi của truyền thông”. Công ty cũng thông báo họ đang thực hiện sứ mệnh giảm khí thải CO2, nhưng không muốn chỉ tập trung vào xe chạy hoàn toàn bằng pin.
Giờ đây, ngay cả khi giá xăng tăng cao và ưu đãi của các chính phủ giúp thúc đẩy nhu cầu, các hãng xe Nhật vẫn không có nhiều sản phẩm để phục vụ những khách hàng muốn tránh ô tô chạy bằng xăng. Trong khi đó, các loại xe chạy pin mà họ bán lại là nỗi thất vọng. Tháng 5, Toyota đã ra mắt chiếc SUV điện bZ4X nhưng tạm dừng bán vào tháng 6 vì một lỗi có thể khiến bánh xe bị rơi ra. Kể từ đó, dòng xe này được bán trở lại nhưng số lượng vẫn hạn chế.
Cựu CEO của Nissan, là giám đốc thiết kế cho chiếc xe điện đầu tiên của hãng - Masato Inoue, nhận định: “Ngành sản xuất ô tô Nhật Bản cần phải bắt kịp xu thế, có thể bây giờ đã là quá muộn.” Theo ông, Nissan đã đánh mất lợi thế của người tiên phong, đồng thời dự đoán các nhà sản xuất ô tô Nhật sẽ gặp khó khăn trong việc “đuổi kịp” các đối thủ như BYD.
Ngoài ra, giới phê bình cũng lo ngại các hãng xe này lại rơi vào tình trạng suy thoái như của ngành điện tử tiêu dùng và bán dẫn Nhật Bản. Những công ty này từng “làm mưa làm gió” với những sản phẩn như chip của NEC và máy nghe nhạc Walkman của Sony, nhưng bị “thất sủng” trước những sản phẩm đình đám như iPhone của Apple.
6 nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật bản chiếm khoảng 40% thị phần xe chở khách ở Mỹ vào năm 2021, gần bằng thời điểm trước đại dịch. Nhưng đến quý II/2022, thị phần giảm xuống còn 34% và đến quý III là 32%, theo dữ liệu của Bloomberg.
Năm ngoái, General Motors đã “soán ngôi” Toyota để trở thành thương hiệu ô tô bán chạy nhất nước Mỹ, trong khi doanh số của Toyota ở "xứ cờ hoa" giảm 9,6% vào năm 2022. Khi ngày càng nhiều người Mỹ chọn mua xe điện, thì các thương hiệu Nhật lại trở thành những “kẻ thua cuộc”, dù trong nhiều thập kỷ là lựa chọn hàng đầu cho người tiêu dùng.

Một trong những vấn đề lớn nhất là một số thị trường đang chuyển đổi sang sử dụng xe điện nhanh hơn nhiều so với dự đoán. Khoảng 15% xe mới được bán ở Đức, Anh và hơn 20% ở Trung Quốc là xe điện trong 3 quý đầu năm 2022.
Dù xe điện chỉ chiếm 5% doanh số tại Mỹ trong giai đoạn này nhưng nhu cầu có thể sẽ tăng vọt nhờ ưu đãi thuế trong Đạo luật Giảm lạm phát. Đến giữa tháng 12, các công ty đã công bố khoản đầu tư gần 28 tỷ USD vào hoạt động sản xuất liên quan đến xe điện ở Bắc Mỹ.
Hướng đi khác của Nhật Bản
Việc Toyota theo đuổi mục tiêu phát triển xe chạy pin hydro được thúc đẩy bởi Bộ Thương mại Nhật Bản. Quốc gia này tin rằng hydro mới là chìa khoá để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hồi tháng 6, chính phủ Nhật Bản cho biết, đến năm 2035, toàn bộ ô tô được bán ra phải là xe chạy điện, bao gồm cả xe hybrid.
Lý do khiến các nhà sản xuất ô tô và giới chức Nhật Bản chậm trễ trong việc phát triển xe điện là vì lo ngại dòng xe này sẽ ảnh hưởng đến doanh số ô tô hiện có và ảnh hưởng lớn đến mạng lưới các nhà cung cấp, nhà thầu phụ. Xe điện thường không cần nhiều bộ phận như ô tô truyền thống.
Theo một báo cáo của Climate Group, sản xuất ô tô là một trong những ngành quan trọng nhất của Nhật Bản, chiếm gần 20% hoạt động sản xuất trong nước và 8% việc làm. Toyota cam kết sẽ tiếp tục sản xuất khoảng 3 triệu ô tô tại Nhật Bản để duy trì việc làm và khả năng cạnh tranh.

Jesper Koll - trưởng nhóm chuyên gia của công ty dịch vụ tài chính Monex Group, cho biết: “Sản xuất 1 chiếc xe điện sẽ khiến 1 nửa người dân ở Nagoya thất nghiệp. Tiềm năng tăng trưởng của kinh tế Nhật Bản theo đó sẽ bị thu hẹp.”
Nagoya là thành phố gần trụ sở của Toyota và cũng là nơi có nhiều nhà sản xuất phụ tùng hoạt động.
Tuy nhiên, nhận thấy xe điện không còn là sản phẩm ít phổ biến như trước đây, các công ty Nhật Bản cũng đang đẩy mạnh đầu tư vào các dự án của lĩnh vực này. Toyota đã chi 4 nghìn tỷ yen (30 tỷ USD) để ra mắt 30 xe điện vào năm 2030. Honda cũng bắt tay với GM để sản xuất mẫu SUV điện sẽ “trình làng” vào năm 2024 và hợp tác với Sony để phát triển xe điện cao cấp từ năm 2026. Nissan cũng chi nhiều tiền hơn để giới thiệu nhiều mẫu xe hơn ngoài Ariya ra mắt tại Mỹ vào tháng 12.
Dẫu vậy, các đối thủ khác cũng đang tăng tốc nhanh chóng. Theo nhà phân tích John Murphy của Bank of America, GM đã có bước tiến lớn để vượt qua Tesla về doanh số bán xe điện vào năm 2025. Các mẫu xe điện của GM có Chevrolet Bolt, Cadillac Lyriq và GMC Hummer, công ty cũng dự kiến ra mắt thêm một số mẫu trong năm nay.
Grill Pratt - trưởng nhóm nhà khoa học của Toyota, chỉ ra rằng nhiều quốc gia thiếu cơ sở hạ tầng trạm sạc điện để duy trì hoạt động cho xe điện. Ngoài ra, theo ông, sự kết hợp giữa xe điện, xe hybrid cắm điện và xe chạy bằng pin hydro mới là lựa chọn thực tế nhất ở các thị trường như vậy. Chưa dừng ở đó, giá xe điện vẫn cực kỳ đắt đỏ, với trung bình ở Mỹ là khoảng 65.000 USD trong khi các xe thông thường là 48.000 USD.

Bất chấp những thách thức đó, các hãng xe Nhật vẫn có được lợi thế mà họ tích luỹ được trong nhiều năm dẫn đầu thị trường. Qua nhiều thập kỷ phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng, họ vẫn mang theo “sức mạnh” của các thương hiệu lớn, cũng như mạng lưới phân phối và dịch vụ mà những hãng xe điện mới không có được. Ví dụ, các đối thủ Trung Quốc như BYD vẫn chưa được biết đến ở nhiều quốc gia và chưa có nhiều kinh nghiệm phục vụ khách hàng toàn cầu.
Song, giới phân tích cho rằng quá trình bắt kịp sẽ không dễ dàng với các hãng xe Nhật, khi sự cạnh tranh trong lĩnh vực xe điện đang chuyển từ kỹ thuật cơ khí sang phần mềm và dịch vụ. Karl Brauer - nhà phân tích tại iSeeCars.com, trang web xếp hạng ô tô và các đại lý, cho biết, vì bắt đầu muộn nên các công ty này đang lỡ cơ hội tìm hiểu các nhà cung cấp xe điện và khách hàng của họ.
Tham khảo Bloomberg
TIN LIÊN QUAN
-
Xe điện gia tăng: Xu hướng của ngành công nghiệp ô tô năm 2023
-
Trung Quốc chiếm một nửa lượng ô tô mới ra mắt toàn cầu năm 2022
-
Điều chỉnh tăng vốn đầu tư cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ lên 7.800 tỉ đồng
-
Trong một buổi sáng, người mua vàng lỗ tới 400 ngàn đồng/lượng
-
Loạt xe ô tô bị triệu hồi tại thị trường Việt Nam trong năm 2022
Tesla bị xóa sổ hàng tỷ USD
Cổ phiếu Tesla sụt giảm mạnh hơn 7%, xóa sổ hàng tỷ USD giá trị thị trường của hãng xe điện.
“Vua dầu mỏ” và hành trình bắt nhịp làn sóng xe điện
Xe điện (EV) đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu - nhưng không phải ở đâu cũng như nhau, đặc biệt tại những quốc gia giàu dầu mỏ như Ả Rập Xê-út.
VinFast nâng cấp miễn phí dung lượng và công nghệ pin cho xe Minio Green
Nhằm tăng hiệu năng vận hành cho xe Minio Green, VinFast sẽ nâng cấp dung lượng và công nghệ pin, giúp tăng khả năng di chuyển thêm 40 km...
VinFast ký kết hợp tác với myTVS nhằm phát triển mạng lưới dịch vụ hậu mãi toàn diện tại Ấn Độ
VinFast chính thức công bố việc ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược với myTVS, một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ ô tô hàng đầu tại Ấn Độ...
VietinBank và V-Green ký kết hợp tác, đồng hành phát triển hạ tầng trạm sạc ô tô điện Vinfast
Ngày 27/06/2025 - Công ty Cổ phần Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-Green và Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) đã ký kết thỏa thuận hợp tác...
Xanh SM được vinh danh giải thưởng Lãnh đạo Xanh châu Á năm 2025
Tại lễ trao giải Asia Responsible Enterprise Awards 2025 (AREA) diễn ra tại Bangkok, Xanh SM, nền tảng gọi xe công nghệ thuần điện tiên phong tại Đông Nam Á...
THACO Bus - Thương hiệu xe bus quốc gia vươn tầm khu vực
Sau hơn 20 năm phát triển, THACO Bus đã khẳng định vị thế là thương hiệu xe bus đạt chuẩn Thương hiệu Quốc gia, tiên phong trong việc nâng tầm chất lượng và thiết lập...
Bán hơn 7.300 xe trong 5 tháng đầu năm, VinFast VF 6 tiếp tục hút khách nhờ loạt ưu đãi khủng
Các chương trình ưu đãi “lợi chồng lợi” và chính sách miễn phí sạc từ VinFast đang tạo sức hút mạnh mẽ cho mẫu xe điện VF 6.
iPhone 17 tiêu chuẩn có thể ra mắt với hai màu sắc mới
Apple được cho là đang thử nghiệm hai tùy chọn màu sắc mới trên iPhone 17 bản tiêu chuẩn, trong đó màu tím oải hương được kỳ vọng sẽ quay trở lại sau nhiều năm...
Robotaxi: Cuộc đua xe tự hành giữa Tesla và Volkswagen chính thức bắt đầu
Với chiến lược khác nhau, cả hai đang tăng tốc trong cuộc đua chiếm lĩnh thị trường robotaxi toàn cầu, nơi phần thắng không chỉ thuộc về ai ra mắt trước, mà là ai tạo...
Xanh SM, V-Green và CK Việt Nam hợp tác “Điện hóa giao thông” Nghệ An
Ngày 21/06/2025, Xanh SM và V-Green (thuộc hệ sinh thái xanh Vingroup) và Công ty Cổ phần Đầu tư CK Việt Nam công bố hợp tác mở rộng mô hình giao thông thuần điện tại...
Người dùng vượt mọi địa hình, sống xanh mỗi ngày cùng VinFast Feliz Neo
Thiết kế hiện đại, vận hành chắc chắn lại tiết kiệm “hết nước chấm”, xe máy VinFast Feliz Neo đang là ứng viên hàng đầu trong danh sách lên đời phương tiện xanh của nhiều...
V-Green khai trương trạm sạc siêu nhanh lớn nhất Hà Nội, chủ xe điện chia sẻ: “84 cổng toàn sạc nhanh nên rút ngắn đáng...
Trạm sạc pin xe điện VinFast vừa xây dựng tại Nhổn (Hà Nội) với 84 cổng sạc siêu nhanh được nhiều chủ xe đánh giá cao.
Volvo phát triển công nghệ tay lái tự động giúp tăng cường an toàn khi lốp xe bị nổ
Volvo đã hoàn thiện hệ thống “tay lái động lực học” với chức năng mới có thể phát hiện lốp xe bị nổ và “ngay lập tức thực hiện hành động để giữ cho chiếc xe tải an toàn trên đường”.
Siêu nhà máy AI - Bước ngoặt công nghệ thông minh ở châu Âu
Trong một bước đi chiến lược nhằm thúc đẩy cuộc cách mạng sản xuất thông minh tại châu Âu, Nvidia vừa công bố kế hoạch xây dựng nhà máy đám mây AI...
Trung Quốc triển khai trung tâm thương mại dưới nước chạy bằng năng lượng điện gió
Trung Quốc đã chính thức ra mắt dự án trung tâm dữ liệu thương mại dưới nước (UDC) đầu tiên trên thế giới, sử dụng năng lượng điện gió ngoài khơi.
Sở hữu xe Peugeot giá từ 808 triệu đồng cùng quà tặng hấp dẫn
Tháng 6/2025, khách hàng sở hữu xe Peugeot sẽ được hưởng ưu đãi lên đến 121 triệu đồng cùng gói quà tặng bảo dưỡng miễn phí cho các mẫu xe New Peugeot 2008, Peugeot 2008 Allure, Peugeot 3008, 5008 và 408.
Samsung chung tay phát triển nhân lực, đưa Việt Nam bứt phá trên bản đồ công nghệ toàn cầu
Nhiều hoạt động của doanh nghiệp đang trở thành điểm sáng trong bức tranh thúc đẩy nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao tại Việt Nam.
VinFast khởi tạo “cuộc chơi lớn”, đưa công nghiệp hỗ trợ Việt lên tầm cao mới
Kế hoạch phát triển cũng như loạt chính sách ưu đãi bom tấn của VinFast dành cho các đối tác cung ứng được đông đảo doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ tin tưởng...
Xem nhiều




