Chủ đầu tư BOT xin giãn nợ: Các chuyên gia nói gì?

Lời ăn, lỗ chịu

Tổng Công ty 36 vừa có văn bản kêu cứu Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước xem xét, cho phép Vietinbank cơ cấu lại khoản vay để phù hợp với thời gian thu phí hoàn vốn theo phương án tài chính của dự án BOT Quốc lộ 19 (đoạn qua tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai) nhưng vẫn giữ nguyên nhóm nợ.

Theo văn bản, lãnh đạo Tổng Công ty 36 (nhà đầu tư Quốc lộ 19) cho biết, qua gần 4 năm triển khai thu phí, doanh thu thực tế của dự án BOT Quốc lộ 19 không đạt so với phương án tài chính trong hợp đồng BOT.

Điều này không những không đạt kế hoạch hoàn vốn mà còn không đảm bảo tiến độ thanh toán khoản nợ ngân hàng, gây nhiều hệ lụy do khoản nợ có nguy cơ bị xếp vào nhóm nợ xấu nếu không được Ngân hàng Nhà nước có biện pháp tháo gỡ kịp thời.

Cũng theo lãnh đạo Tổng Công ty 36, phương án tài chính, kế hoạch hoàn vốn dự án và tiến độ thanh toán khoản nợ ngân hàng đều không thực hiện đúng như kế hoạch ban đầu bởi nhiều nguyên nhân khách quan, trong đó những thay đổi về chính sách làm doanh thu thực tế không đủ để trả nợ gốc và lãi ngân hàng theo như thỏa thuận tại hợp đồng tín dụng.

Trao đổi với Đất Việt, ông Bùi Danh Liên, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP Hà Nội cho rằng, ý kiến đề xuất của doanh nghiệp đáng được tôn trọng song cũng cần căn cứ vào hợp đồng, cam kết ban đầu giữa các bên.

Đặc biệt, kiểm toán phải vào cuộc để xem xét cụ thể dự án BOT có thua lỗ thực sự hay không? Vì sao thua lỗ?, rồi từ đó mới cân nhắc có nên xem xét giúp doanh nghiệp hay không.

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Đình Thám, nguyên Trưởng Bộ môn Công nghệ và Xây dựng, Đại học Xây dựng Hà Nội thẳng thắn bày tỏ quan điểm không nên xem xét đề xuất này của chủ đầu tư dự án BOT bởi doanh nghiệp đã hoạt động theo cơ chế thị trường thì lời ăn, lỗ chịu.

Hơn nữa, trong phương án tài chính, nhà đầu tư phải nhận dạng được những rủi ro có thể xảy ra để từ đó đưa ra các phương thức xử lý, khắc phục trong hợp đồng.

"Thường thì đối với những rủi ro ngoài tầm kiểm soát như thiên tai, địch họa, dịch bệnh thì lúc bấy giờ Nhà nước mới cần xem xét can thiệp, giúp đỡ, còn những rủi ro xuất phát từ việc nhà đầu tư tính toán không chính xác, thuộc về năng lực của nhà đầu tư, thì về nguyên tắc, nhà đầu tư phải chịu trách nhiệm.

Về nguyên nhân khách quan mà chủ đầu tư dự án BOT Quốc lộ 19 đưa ra để lý giải cho việc doanh thu thực tế không đạt được như phương án tài chính đưa ra để xin giãn thời gian trả nợ là những thay đổi về chính sách, ông Thám nhận xét:

"Trừ phi đó là kiểu thay đổi như: trước kia Nhà nước hứa như thế này nhưng giờ lại thay đổi khác đi thì lúc bấy giờ mới cần xem xét, còn về cơ bản những biến cố về thời cuộc là doanh nghiệp phải tính được".

Vì sao?

Liên quan đến dự án BOT Quốc lộ 19, năm ngoái, Bộ GTVT cũng đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ cho biết Bộ này thống nhất với kiến nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc giữ nguyên nhóm nợ đối với dự án BOT Quốc lộ 19 nói riêng và các dự án BOT nói chung có doanh thu sụt giảm bởi những nguyên nhân khách quan.

Theo Bộ GTVT, đề xuất này sẽ giúp tránh phá vỡ phương án tài chính của các dự án, tránh để các khoản vay đầu tư BOT bị chuyển thành nợ xấu, ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động của Tổng Công ty 36 nói riêng và của các doanh nghiệp dự án nói chung, ảnh hưởng đến chủ trương kêu gọi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP.

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thám, nợ không trả được là nợ xấu, không thể thay đổi bản chất, chỉ có điều để tránh làm giảm uy tín của ngân hàng thì mới có đề xuất giữ nguyên nhóm nợ.

Ở góc độ chuyên gia tài chính - ngân hàng, trao đổi với Đất Việt trước đó, PGS.TS Ngô Hướng, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Ngân hàng TP.HCM cũng không tán thành với kiến nghị giữ nguyên nhóm nợ cho dự án BOT có doanh thu sụt giảm bởi nguyên nhân khách quan.

Lý do được PGS Hướng đưa ra là luôn có chuẩn để đánh giá, sắp xếp mỗi món nợ ở nhóm nào. Thay vì nâng nhóm nợ lên, chẳng hạn đưa nợ từ nhóm rủi ro thấp lên nhóm rủi ro cao, thì lại giữ nguyên món nợ ấy ở nhóm rủi ro thấp, khiến tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng thay đổi, phản ánh không đúng bản chất của nó.

"Khi giữ nguyên nhóm nợ, các khoản vay đầu tư BOT sẽ tránh bị chuyển thành nợ xấu. Cái này lợi cho nhà đầu tư BOT và cũng lợi cho ngân hàng khi nợ xấu không tăng.

Cách làm này chẳng qua là để các ngân hàng yên tâm, nhưng đó chỉ là về mặt hình thức. Làm sao có thể yên tâm khi bản chất món nợ ấy không hề thay đổi, nó vẫn là nợ xấu. 

Theo Thành Luân/ Báo Đất Việt

Link nguồn: https://baodatviet.vn/kinh-te/doanh-nghiep/chu-dau-tu-bot-xin-gian-no-cac-chuyen-gia-noi-gi-3398600/