VnFinance
Chủ nhật, 05/09/2021, 11:58 AM

Đại gia chơi lan buôn lậu than: Kẽ hở ở đâu?

Khi tính chi tiết bài toán cân bằng sản phẩm sẽ lộ ra ngay hoạt động khai thác có đúng với cấp phép hay không.

Nhiều chiêu trò rút ruột than

Hai anh em đại gia chơi lan đột biến với giao dịch hàng trăm tỷ ở Quảng Ninh vừa bị bắt do có liên quan tới đường dây khai thác, tiêu thụ than trái phép lên đến hàng trăm nghìn tấn mỗi năm.

Cùng với những câu hỏi về khối tài sản, dòng tiền và những hoài nghi về màn làm giá giao dịch lan đột biến chỉ là phi vụ "rửa tiền bẩn" che mắt hoạt động làm ăn phi pháp, những câu hỏi về kẽ hở pháp lý giúp các đối tượng này có cơ hội làm giàu bất chính cũng được đặt ra. 

Đại gia chơi lan đột biến bị bắt vì buôn lậu than ở Quảng Ninh.

Nhìn nhận vấn đề này, TS Nguyễn Thành Sơn - nguyên Trưởng Ban Chiến lược Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) cho rằng, có lỗ hổng trong khâu cấp phép, quản lý doanh nghiệp khai thác than.

Đầu tiên phải nhìn vào con số mỏ than được cấp phép khai thác mỗi năm là 8.500 tấn/năm, tuy nhiên trên thực tế mỗi năm đã có 400.000 tấn than được khai thác dưới sự điều hành của cặp anh em đại gia này. Trong 3 năm (từ khi bắt đầu khai thác là năm 2018 tới nay) đã có 2,5 triệu tấn than đã được khai thác, tức số lượng than khai thác vượt mức cho phép tới hàng trăm lần.

Vị chuyên gia cho hay, khai thác vượt trữ lượng là hiện tượng không hiếm trong lĩnh vực khai thác các loại khoáng sản, tài nguyên. Điển hình là câu chuyện khai thác vượt trữ lượng hàng chục tấn vàng tại mỏ vàng Phước Sơn từ năm 2014, mà lý do là khi cấp phép định lượng thấp hơn khối lượng thật lên tới 15 tấn.

Với than cũng vậy, ở đây là có vấn đề từ khâu thăm dò địa chất, việc tính trữ lượng không hết hoặc có yếu tố nào đó chi phối khi thực hiện việc thăm dò, đánh giá trữ lượng làm sai lệch số liệu báo cáo. Đến khi cấp phép lại chỉ dựa trên tài liệu thăm dò, vì thế nhiều trường hợp trữ lượng đáng 5 triệu tấn nhưng cấp phép chỉ có 2 triệu tấn.

Hoặc khi xin cấp phép, chủ đầu tư thấy có 5 vỉa nhưng chỉ xin cấp phép 2 vỉa, hoặc chiều dày của vỉa đáng 5m nhưng chỉ khai vỉa dày 2-3m, sau khi cấp phép rồi mới khai thác lấn sang hoặc sâu hơn. Khối lượng dôi dư thậm chí còn lớn hơn cả khối lượng được cấp phép.

Thứ hai, thông qua các hoạt động khai thác để ăn cắp than mang đi bán. Lấy ví dụ từ các mỏ than tại Quảng Ninh mà điển hình là vụ rút ruột mỏ than Mông Dương tới hàng ngàn tấn than chỉ trong một đêm đã bị điều tra từ nhiều năm trước đó.

Ông Sơn khẳng định, để lấy được than thì phải có đối tượng ăn cắp than từ trong mỏ đưa ra, mà đối tượng này phải là người của công ty hoặc địa phương (địa bàn khai thác than), rồi sau đó mới ra cảng chuyển cho người khác vận chuyển đi các nơi tiêu thụ.

Nếu khâu quản lý tốt, việc tuồn than ra ngoài khó có thể xảy ra.  Ngoài ra, việc phân loại quá nhiều phẩm cấp chất lượng than cũng gây khó khăn trong quản lý.

"Rõ ràng ở đây là có vấn đề trong khâu quản lý. Việc quản lý chất lượng than thiếu chặt chẽ, than nguyên khai khai thác được bao nhiêu đều biến thành than thương phẩm, trong đó than chất lượng tốt đã bị tuồn ra ngoài, số than còn lại đã bị trộn đất đá bù khối lượng bị rút ruột.

Trước đây, không có than cám dưới 5 nhưng bây giờ có đến tận than cám 6, than cám 7. Chính vì chia ra quá nhiều loại phẩm cấp chất lượng than, nên khi khai thác người ta chỉ quan tâm tới khối lượng, than chính phẩm bị ăn cắp, đưa ra ngoài, thay vào đó là than phẩm cấp thấp, bị trộn vào cũng không đánh giá được.

Mặc dù khối lượng than vẫn được bảo đảm nhưng chất lượng than tốt đã bị giảm đi rất nhiều", ông Sơn nói.

Ông Sơn nói thêm, thời điểm ông còn làm quản lý chỉ có 10 loại than, 5 loại than cám và 5 loại than cục nhưng bây giờ có đến vài chục loại than khác nhau. Nếu trước đây chỉ có than tiêu chuẩn Việt Nam thì bây giờ còn có cả than tiêu chuẩn ngành, than tiêu chuẩn cơ sở... đây chính là kẽ hở khiến các đối tượng ăn cắp, rút ruột tài nguyên dễ dàng hơn.

Quản lý thế nào?

Nhìn nhận chung, TS Nguyễn Thành Sơn cho rằng, việc rút ruột như vậy không chỉ làm thất thoát lớn cho ngân sách, nó còn làm tăng chi phí, đội giá thành khi phải bỏ chi phí khai thác 10 tấn nhưng chỉ được bán có 8 tấn.

Thêm nữa, chắc chắn để ăn cắp được 2 tấn than thì phải đổ thêm 2 tấn đá vào đó để bù trọng lượng cho số lấy đi, nó làm chất lượng than giảm, thiệt hại cho nền kinh tế, thiệt hại cho các hoạt động sử dụng than như điện, xi măng, sắt thép…

Mặt khác, khi khai thác than vượt quá nhiều so với khối lượng cấp phép sẽ dẫn tới tình trạng cạn kiệt tài nguyên. Tài nguyên khoáng sản là một loại hàng hóa đặc biệt. Nó giống như một nồi cơm, không ăn thì còn đó, nếu cứ lấy ra ăn dần dần thì nó sẽ hết. Nếu khai thác hết hôm nay là lấy hết của thế hệ mai sau.

Thực tế hiện nay chúng ta cũng đang phải nhập than từ nước ngoài rất nhiều với giá cao trong khi than trong nước đang bị bán đi với giá thấp, làm đội chi phí đầu vào cho các ngành sản xuất, làm giảm sức cạnh tranh của cả nền kinh tế... đây chính là hệ lụy bước đầu do chiến lược quản lý, khai thác chưa phù hợp.

Chưa nói tới những nguy cơ về ô nhiễm môi trường, những ảnh hưởng về sức khỏe, đời sống mà người dân và cả xã hội phải gánh chịu.

Để khắc phục tình trạng này, TS Nguyễn Thành Sơn cho rằng về mặt kỹ thuật, việc quản lý trữ lượng, khai thác, chất lượng than hoàn toàn nằm trong khả năng của các cơ quan quản lý.

Trước hết là phải quản chặt ngay từ khâu thẩm định trữ lượng, cấp phép khai thác.

Tiếp đến quản chặt các hoạt động khai thác của các mỏ.

Bên cạnh đó, ngoài thị trường hiện nay chỉ sử dụng chủ yếu khoảng 6 loại than là: than tốt để xuất khẩu, than cho điện, xi măng, hóa chất phân bón, than dùng sản xuất vật liệu xây dựng, than sử dụng cho bếp đun

Để hạn chế tình trạng rút ruột than tốt chỉ nên giới hạn 5 phẩm cấp than tiêu chuẩn, theo đúng yêu cầu thị trường. Nếu quy định như vậy việc quản lý cũng đơn giản, dễ dàng, vừa tiết kiệm lại hiệu quả kinh tế.

Cuối cùng là phải xem lại việc thống kê mỏ khoáng sản hiện nay. Theo ông Sơn, việc thống kê mỏ khoáng sản từ than, vàng, tới ti tan, boxit đều có vấn đề. Việc thống kê hiện chưa gắn với trữ lượng, hoạt động khai thác, cũng như phẩm cấp khoáng sản nên không thể kiểm soát được các mỏ trong quá trình hoạt động.

Lấy ví dụ như mỏ than, nếu thống kê mỏ gắn với phẩm cấp than, sẽ tính được ngay doanh nghiệp khai thác có đúng không? Có bị vượt không?

"Khi tính chi tiết bài toán cân bằng sản phẩm sẽ lộ ra ngay hoạt động khai thác có đúng với cấp phép hay không.

Ví dụ, mỏ than được cấp phép khai thác khoảng 10 triệu tấn than, với phẩm cấp chất lượng 3 hay 5 thì tỉ lệ tro xỉ của than chỉ được phép là bao nhiêu? tỉ lệ đất đá là bao nhiêu? Khi đó sẽ lộ ra ngay doanh nghiệp khai thác có đúng không và than có bị rút ruột hay không. .


3 tháng đầu năm, vốn FDI đổ vào Việt Nam tăng 13,4%
3 tháng đầu năm, vốn FDI đổ vào Việt Nam tăng 13,4%
28/03/2024 Tin nóng

Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, tính đến ngày 20/3/2024, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư...

Giá xăng RON 95 có thể tăng chạm ngưỡng 25 nghìn đồng/lít trong kỳ điều hành 28/3/2024
Giá xăng RON 95 có thể tăng chạm ngưỡng 25 nghìn đồng/lít trong kỳ điều hành 28/3/2024
27/03/2024 Tin nóng

Tại kỳ điều hành 28/3/2024, giá xăng bán lẻ dự báo sẽ tăng từ 2,4 - 2,6% và Liên bộ Tài chính - Công Thương có thể sẽ tiếp tục trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với dầu mazut.

Cảnh báo: 7 hình thức lừa đảo trực tuyến mới
Cảnh báo: 7 hình thức lừa đảo trực tuyến mới
27/03/2024 Tin nóng

Cục An toàn Thông tin (Bộ TT-TT) cho biết bên cạnh các hình thức lừa đảo xuất hiện trên không gian mạng Việt Nam, gần đây đã đã xuất hiện chiến dịch lừa đảo quốc tế có khả năng ảnh hưởng tới người dùng Việt.

Nhiều cơ hội lớn cho nền kinh tế Việt Nam
Nhiều cơ hội lớn cho nền kinh tế Việt Nam
27/03/2024 Tin nóng

Mặc dù bối cảnh còn nhiều khó khăn thách thức nhưng Việt Nam đang ở thời điểm vô cùng quan trọng với nhiều cơ hội lớn, nếu doanh nghiệp bỏ lỡ...

TP HCM công khai 185 doanh nghiệp nợ thuế
TP HCM công khai 185 doanh nghiệp nợ thuế
26/03/2024 Tin nóng

Mới đây, Cục Thuế TP HCM đã công khai danh sách 185 doanh nghiệp nợ thuế trên địa bàn đợt 2/2024, với tổng số tiền lên đến hơn 3,3 nghìn tỷ đồng. Trong đó, có 4 doanh nghiệp nợ thuế trên 100 tỷ đồng.

Bắc Ninh: Sắp đón thêm nhà đầu tư tỷ đô trong lĩnh vực bán dẫn
Bắc Ninh: Sắp đón thêm nhà đầu tư tỷ đô trong lĩnh vực bán dẫn
25/03/2024 Tin nóng

Vừa qua, tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Chủ tịch cấp cao Tập đoàn Lam Research đã thông tin về việc hợp tác với Công ty...

Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore
Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore
25/03/2024 Tin nóng

Sau 2 tháng đầu năm 2024, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore, với kim ngạch thương mại hai chiều hơn 5,17 tỷ SGD...

Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
24/03/2024 Tin nóng

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động....

Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
23/03/2024 Tin nóng

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động...

Ngân hàng Nhà nước đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng
Ngân hàng Nhà nước đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng
21/03/2024 Tin nóng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề xuất bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng...

Vi phạm bồi thường đất đai, 4 cán bộ thành phố Kon Tum bị kết án
Vi phạm bồi thường đất đai, 4 cán bộ thành phố Kon Tum bị kết án
21/03/2024 Tin nóng

Ngày 19/3/2024, TAND tỉnh Kon Tum mở phiên tòa xét xử bốn bị cáo do vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Mức sống của người Đức sụt giảm chưa từng có kể từ sau Thế chiến 2
Mức sống của người Đức sụt giảm chưa từng có kể từ sau Thế chiến 2
21/03/2024 Tin nóng

Một báo cáo do Diễn đàn vì Nền kinh tế mới công bố gần đây cho thấy mức sống năm 2022 của Đức đã sụt giảm lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai...

Thành phố Hồ Chí Minh: Đạt nhiều kết quả trong quản lý và sử dụng đất đai giai đoạn 2021-2022
Thành phố Hồ Chí Minh: Đạt nhiều kết quả trong quản lý và sử dụng đất đai giai đoạn 2021-2022
20/03/2024 Tin nóng

UBND Thành phố Hồ Chí Minh vừa ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả trên địa bàn...

Dự kiến 1/7/2025, tổ chức tín dụng phải tuân thủ giới hạn về góp vốn, mua cổ phần
Dự kiến 1/7/2025, tổ chức tín dụng phải tuân thủ giới hạn về góp vốn, mua cổ phần
20/03/2024 Tin nóng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang dự thảo Thông tư quy định về việc xây dựng và thực hiện lộ trình tuân thủ các quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần...

Hơn 50 doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ tới Việt Nam
Hơn 50 doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ tới Việt Nam
19/03/2024 Tin nóng

Đoàn Doanh nghiệp Cấp cao Hoa Kỳ bao gồm 50 công ty hoạt động trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, năng lượng, hàng không và quốc phòng, sản xuất...

Thủ tướng: Việt Nam cam kết '3 bảo đảm', đẩy mạnh '3 đột phá' với nhà đầu tư
Thủ tướng: Việt Nam cam kết '3 bảo đảm', đẩy mạnh '3 đột phá' với nhà đầu tư
19/03/2024 Tin nóng

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam cam kết "ba bảo đảm", đẩy mạnh "ba đột phá" và thực hiện "ba tăng cường" để các nhà đầu tư...

Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng
Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng
19/03/2024 Tin nóng

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về tiến độ triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng.

Giá vé máy bay tăng “nóng”, Bộ Tài chính nói gì?
Giá vé máy bay tăng “nóng”, Bộ Tài chính nói gì?
18/03/2024 Tin nóng

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phước cho biết, giá vé máy bay dù có tăng nhưng các công ty vẫn lỗ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì về việc chèo kéo, tranh chấp trong hợp đồng bảo hiểm?
Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì về việc chèo kéo, tranh chấp trong hợp đồng bảo hiểm?
18/03/2024 Tin nóng

Sáng 18/3, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đăng đàn trả lời chất vấn của các ĐBQH. Theo Bộ trưởng, luật nghiêm cấm việc các cán bộ bảo hiểm...

VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance