83/123 vụ rò rỉ công nghệ có liên hệ đến Trung Quốc
Mặc bộ quần áo tù màu be, hai cựu nhân viên Samsung ngồi im lặng nghe đại diện toà án phán xử.
"Tổn hại về tài chính sẽ như thế nào nếu các bản vẽ này rơi vào tay phía Trung Quốc?" thẩm phán nhận định khi nói về hành vi phạm tội của các bị cáo tại phiên toà ở thành phố Suwon, thủ phủ của quận Gyeonggi vào tháng 11/2020.
Nếu bị tuyên có tội, cả 3 bị cáo sẽ phải đối mặt với án phạt ít nhất 3 năm tù.
Hai bị cáo trong phiên xử, một người trong đó là nghiên cứu cấp cao tại Samsung Display, đã bị các công tố viên Suwon bắt giữ vào tháng 8 với cáo buộc làm lộ công nghệ của Samsung về quá trình sản xuất màn hình OLED cho Trung Quốc, qua đó vi phạm đạo luật bảo vệ các công nghệ trong lĩnh vực công nghiệp.
Các công tố viên cho rằng những người này đã hợp tác với một công ty sản xuất Hàn Quốc để phát triển hệ thống máy sản xuất màn hình dựa trên công nghệ của Samsung, và sau đó lên kế hoạch bán nó cho một công ty Trung Quốc. Bị cáo thứ ba, là một quản lý tại đơn vị cung cấp vật tư, cũng có mặt tại phiên toà.
Vấn đề được đưa ra trong phòng xử tại Suwon có thể mang tầm quan trọng đối với tương lai của tập đoàn công nghệ hàng đầu Hàn Quốc.
Samsung Electronics hiện có giá trị vốn hoá vào khoảng 486,54 tỷ USD, và ghi nhận lợi nhuận vào khoảng 32,4 tỷ USD trong năm tài khoá 2020. Bên cạnh đó, Samsung còn giữ thị phần đứng đầu toàn cầu trong một loạt các sản phẩm điện tử, từ điện thoại di động, cho tới TV và chip thẻ nhớ.
Tuy nhiên, thành công của Samsung đã khiến tập đoàn này trở thành mục tiêu từ các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc, vốn đang tìm hướng đi phát triển mới trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh.
Việc đảm bảo sự thành công trong tương lai của Samsung, cũng như bảo vệ các bí mật công nghệ là các ưu tiên thuộc tầm quốc gia đối với chính quyền Seoul. Thực tế cho thấy quá trình điều tra và sau đó dẫn đến việc bắt giữ các nhân viên của Samsung đến từ một chiến dịch bí mật của Cục Tình báo Quốc gia Hàn Quốc (NIS).
Chính phủ Hàn Quốc nhận định các công nghệ liên quan đến màn hình OLED là "công nghệ trọng yếu của quốc gia", và NIS có một bộ phận chuyên trách đảm bảo các công nghệ này không lọt ra bên ngoài lãnh thổ.
Bất chấp việc Hàn Quốc đã tăng mạnh các án phạt nhằm vào hành vi rò rỉ công nghệ, các vụ việc về gián điệp doanh nghiệp vẫn không có xu hướng suy giảm.
Trong vòng năm năm từ 2014-2019, có tổng cộng 123 vụ việc về rò rỉ công nghệ được phát hiện tại Hàn Quốc, trong đó có 83 vụ có liên hệ tới Trung Quốc. Các mục tiêu trong những trường hợp này thường là các công ty lớn của Hàn Quốc trong lĩnh vực chất bán dẫn, sản xuất màn hình hay đóng tàu.
Kế chiêu dụ nhân viên của Trung Quốc
Đối mặt với các nguy cơ này, Samsung cũng không đứng yên. Các biện pháp được gã khổng lồ về công nghệ này đưa ra đến từ cả các khu vực làm việc và trong bộ phận các thiết bị điện tử được sản xuất.
Samsung đã vô hiệu chế độ quay phim và ghi âm trong các thiết bị điện thoại của nhân viên làm việc trong các cơ sở nghiên cứu hay sản xuất. Tại một trung tâm nghiên cứu, các giấy in được sử dụng trong máy photocopy có chứa hoạt chất kim loại.
Điều này sẽ giúp ngăn ngừa các nhân viên in những tài liệu nhạy cảm và mang ra bên ngoài khi không có sự cho phép từ các cấp có thẩm quyền. Mỗi khi những giấy tờ này được mang ra ngoài văn phòng, hệ thống báo động sẽ được kích hoạt.
Trong bối cảnh chính phủ Hàn Quốc kêu gọi các công ty trong nước áp dụng chế độ làm việc từ xa do đại dịch Covid-19, Samsung vẫn kiên trì thực hiện chính sách không cho phép nhân viên mang các tài liệu kĩ thuật ra khỏi nơi làm việc.
Nhưng dù cho các biện pháp này có chặt chẽ đến đâu, rủi ro vẫn không nhỏ khi Samsung có tới 287.000 nhân viên trên toàn cầu, và họ hoàn toàn có quyền được đổi việc.
Một yêu cầu tuyển dụng được đăng trên một trang web Hàn Quốc có đoạn "Nơi làm việc: tại Trung Quốc" hoặc "Mong muốn tuyển dụng nhân viên từng làm tại các công ty sản xuất màn hình", cùng với những lời hứa như "sẽ có ưu đãi đối với những người từng làm việc tại S hay L".
Đây là những chữ cái viết tắt của Samsung và LG, nơi các nhân viên thường được các công ty Trung Quốc săn đuổi với những hứa hẹn về lương cao và nhiều chế độ cao. Đối với những kĩ sư cảm thấy khó cạnh tranh việc làm trong một môi trường khắc nghiệt tại những tập đoàn của Hàn Quốc, việc chuyển việc sang một công ty Trung Quốc rõ ràng là một phương án hấp dẫn.
Theo các kĩ sư tại Tập đoàn công nghệ BOE, hãng sản xuất màn hình lớn nhất Trung Quốc, công ty hiện có khoảng 120 người Hàn Quốc làm việc tại các nhà máy và cơ sở nghiên cứu. Trong số này có khoảng 50 người là cựu kĩ sư của Samsung và từng đứng đầu quá trình phát triển màn hình OLED cho Apple.
Nhiều người trong số họ đã bỏ việc tại công ty Hàn Quốc sau khi bị giảm lương trong giai đoạn 2015-2016.
Nhà máy của BOE tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, đã thiết lập dây chuyền sản xuất tương tự như tại nhà máy chính của Samsung Display tại thành phố Asan, tỉnh Chungcheong, Hàn Quốc. BOE cũng có nhiều thiết bị và máy móc do Nhật Bản sản xuất, vốn được mua thông qua các chương trình trợ cấp từ chính phủ Trung Quốc.
BOE hiện là nhà cung cấp màn hình OLED cho thị trường sửa chữa điện thoại iPhone, và công ty đang kì vọng sẽ trở thành nhà cung cấp chính thức cho các mẫu iPhone mới trong năm nay.
Với sự hậu thuẫn từ chính phủ Trung Quốc, BOE đang nỗ lực trở thành nhà cung cấp màn hình chính của Apple, từ đó trở thành mối đe doạ lớn đối với thị phần toàn cầu của Samsung.
Hiện không có quy định nào cấm các chuyên gia Hàn Quốc làm việc ở những công ty nước ngoài, nhưng những người này đều hiểu rõ những rủi ro đi cùng với điều đó.
Các kĩ sư Hàn Quốc và những người làm việc tại Trung Quốc thường đổi tên để tránh bị nhà chức trách hay công ty cũ tại Hàn Quốc theo dõi. Khi quay trở về Hàn Quốc, họ sẽ thường quá cảnh qua Hồng Kông hay Thượng Hải.
Một kĩ sư tại BOE cho biết người này thường tránh các chuyến bay thẳng do lo ngại bị bắt giữ với nghi ngờ tiết lộ bí mật công nghệ trong quá trình nhập cảnh tại sân bay quốc tế Incheon gần Seoul. Với việc đi qua những tuyến bay tấp nập, anh ta thường tự nhận là doanh nhân thông thường.
Vào năm 2020, ban lãnh đạo BOE đã tuyển dụng Chang Won-ki, một kĩ sư công nghiệp kì cựu từng giữ vị trí đứng đầu trong liên danh sản xuất màn hình LCD giữa Samsung và Sony, cho vị trí phó chủ tịch tại đơn vị sản xuất chất bán dẫn.
Tuy nhiên, Chang sau đó đã rời bỏ công ty Trung Quốc sau khi thông tin làm việc tại đây được nhà chức trách tại Hàn Quốc ghi nhận và làm dấy lên lo ngại về rủi ro rò rỉ công nghệ.
"Tôi đã chấp nhận công việc với điều kiện công ty sẽ không cạnh tranh với Samsung", ông Chang nói với truyền thông địa phương, nhưng cũng cho biết thêm ông đang chịu áp lực bởi các luồng thông tin gây hiểu lầm tại Hàn Quốc về việc mình đang góp phần khiến công nghệ lõi bị "chảy máu".
Tình trạng tương tự cũng đang xảy ra trong lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn, nơi đang xảy ra cuộc cạnh tranh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. Một trong những công ty Trung Quốc tích cực trong việc tuyển dụng nhân sự Hàn Quốc trong lĩnh vực này là Semiconductor Manufacuring International Corp (SMIC), công ty hàng đầu của Trung Quốc về sản xuất chất bán dẫn và hiện đang nằm trong danh sách đen của chính phủ Mỹ.
Khi nhìn kĩ vào danh sách đăng ký bằng sáng chế được Văn phòng Sáng chế và Thương hiệu Mỹ công bố, Yoo Kyoung-dong, một chuyên gia tư vấn về bằng sáng chế tại Hàn Quốc, xác nhận có 62 tên chuyên gia Hàn Quốc trong danh sách đăng ký do SMIC nộp.
Dựa trên con số này, Yoo cho rằng nhiều khả năng có "hơn 100 nhà nghiên cứu Hàn Quốc đang làm việc cho SMIC".
Các công ty săn đầu người đã đẩy mạnh việc tuyển dụng các kĩ sư tại trung tâm nghiên cứu của Samsung về công nghệ sản xuất chip máy tính tại thành phố Hwaseong, gần Seoul, kể từ khi cuộc chiến tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang.
Mối đe doạ từ Trung Quốc đối với Samsung đã được cố lãnh đạo của Samsung, ông Lee Kun-hee, nhận diện như thách thức trong tương lai của tập đoàn này.
"Trong vòng 10 năm tới, phần lớn các mảng kinh doanh và sản phẩm mà Samsung có thế mạnh sẽ không còn", ông Lee, người đã mất vào tháng 10 năm ngoái, nói trong sự kiện vào tháng 3/2010.