Tác động nghịch lý từ giá dầu rẻ

Sàn giao dịch chứng khoán rung chuyển. Trước cuộc chiến thương mại do Tổng thống Donald Trump khơi mào và những đe dọa về suy thoái kinh tế, giá dầu đã bắt đầu giảm mạnh, nhưng ngưng lại sau đó vài giờ bởi quyết định hoãn áp thuế quan của chính ông Trump. Xét từ góc độ kinh tế, đặc biệt với các quốc gia phải nhập khẩu dầu, chi phí nhiên liệu thấp hơn khi giá dầu rẻ. Nhưng điều chúng ta quan tâm là tương lai của dầu mỏ, nguồn năng lượng hóa thạch mà các nền kinh tế rất khó từ bỏ, dù cho nó chiếm khoảng 30% lượng khí thải CO2 trên toàn cầu, nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu.

Nếu dầu rẻ hơn, chúng ta có tiêu thụ nhiều hơn không? Khi giá xăng đạt đỉnh, chúng ta sẽ cân nhắc trước khi lái xe 500 mét đi mua bánh mì... Ngược lại, nếu xăng rẻ, chúng ta có lái xe nhiều hơn không? Có gây ô nhiễm nhiều hơn không? Không hẳn vậy. Ông Olivier Appert từ Trung tâm Năng lượng và Khí hậu của IFRI, Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, nhận định “Người ta sẽ không đi du lịch ba lần bằng ô tô chỉ vì giá dầu rẻ hơn”. “Ảnh hưởng của việc giảm giá không phải tức thì, vì dầu được lọc và phân phối là loại được mua cách đây hai hoặc ba tháng”.

Khi giá tham chiếu dầu chạm ngưỡng 60 đô la cho một thùng, ông Trump có nhận ra “giấc mơ khoan đi” là xa vời không? Là người ủng hộ mạnh mẽ năng lượng hóa thạch, ông không chỉ khôi phục sản xuất than đá trong nước, mà còn biến dầu mỏ và dầu đá phiến thành một trong những biểu tượng trong chiến dịch tranh cử của mình. Khẩu hiệu “Drill, baby, drill” (Khoan đi, cứ khoan đi) được ông liên tục nhắc đi nhắc lại ngay cả sau khi đắc cử.

Ông Olivier Appert nhấn mạnh “Chi phí sản xuất cận biên ở Mỹ cao, khoản 50 đô la/thùng, điều đó có nghĩa là nếu giá giảm xuống dưới 50 đô la/thùng, các nhà khai thác Mỹ sẽ có lý do ngừng khai thác, điều này có tác động lớn đến các khoản đầu tư của các tập đoàn dầu mỏ Mỹ. Đó không hẳn là điều ông Trump mong muốn”. Nói chung, với dầu rẻ hơn, các công ty dầu mỏ sẽ giảm đầu tư. Đây là nguyên tắc cơ bản trong ngành dầu khí.

Vậy sau cùng giá dầu có tác động đến chuyển đổi năng lượng?

Khi năng lượng hóa thạch có giá rẻ, các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời hay điện gió sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn, dẫn đến việc sụt giảm đầu tư. Tuy nhiên, trên thực tế, hai loại năng lượng này không thể được đánh giá trong cùng một khoảng thời gian. Giá dầu có thể biến động bất ngờ, thậm chí sụp đổ chỉ sau một đêm, trong khi quá trình xây dựng một trang trại điện gió tại Pháp có thể kéo dài tới bảy năm. Trong khoảng thời gian đó, lượng dầu tiêu thụ sẽ tiếp tục tăng, gây ra những tác động tiêu cực. Chính vì vậy, việc thúc đẩy đầu tư và chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là điều cấp thiết, nhằm giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và hướng tới một tương lai bền vững hơn.

Nh.Thạch/AFP