Đế chế 7 tỷ USD sụp đổ trong vài ngày gây rúng động ngành tài chính: Credit Suisse phải đóng băng hàng loạt quỹ đầu tư, tỷ phú thép lừng lẫy một thời bỗng điêu đứng

Chi nhánh ngân hàng Greensill tại Đức gần đây cũng bị giới chức đóng băng hoạt động, các quỹ cùng tên mà Lex Greensill điều hành có quan hệ đối tác với Credit Suisse đang trong quá trình thanh lý tài sản. Chưa dừng ở đó, công ty của ông cũng đang trong quá trình chia tách cổ phần cốt lõi, có thể sẽ được bán cho Athene Holding Ltd.

Hôm thứ Hai, Greensill Capital đã tuyên bố mất khả năng thanh toán và nộp đơn giám sát tại Anh. Động thái này cho thấy vụ sụp đổ đầy bất ngờ đối với nhà sáng lập. 

Trong khi đó, sau vụ việc này, Lex Greenshill cũng mất ngôi vị tỷ phú và vướng vào vô số rắc rối kéo theo do sự sụp đổ có liên quan đến mọi lĩnh vực từ quỹ đầu tư, cho đến ngành thép và hệ thống y tế của Anh.

Dưới đây là tóm tắt về một số nhân vật quan trọng, những gì đã diễn ra và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với Greensill:

Những "nhân vật chính"

Lex Greensill: Trước khi trở thành một người thành đạt trong lĩnh vực tài chính, ông sống cùng gia đình tại một trang trại ở Queensland (Australia). Sau đó, ông đến làm việc tại các ngân hàng trên Phố Wall và thành lập công ty riêng. Công ty của ông cung cấp "chuỗi cung ứng" hỗ trợ tài chính cho các công ty, hỗ trợ thanh toán với các nhà cung cấp dịch vụ và tính phí. Năm ngoái, Greensill Capital dự kiến thực hiện đợt gọi vốn dự kiến nhận được 7 tỷ USD.

Sanjeev Gupta: Vị tỷ phú người Anh gốc Ấn từng là một trader hàng hóa, được mệnh danh là "Người đàn ông thép", ông là chủ tịch của GFG Alliance. Phần lớn hoạt động kinh doanh của GFG – bao gồm thép, nhôm và năng lượng tái tạo, được thúc đẩy với tốc độ chóng mặt, khi ông chi khoảng 6 tỷ USD trong 5 năm để mua và cải tạo các loại tài sản kim loại bị bỏ đi. Greensill cho đến này là bên hỗ trợ tài chính lớn nhất của ông. Do đó, sự sụp đổ của nhà cho vay này buộc Gupta phải tìm nguồn vốn mới. 

Credit Suisse: Nhà băng Thụy Sĩ sở hữu một loạt quỹ trị giá 10 tỷ USD để mua các khoản vay thế chấp chứng khoán từ Greensill. Ngân hàng đang đóng cửa các quỹ này và trả lại tiền cho khách hàng. Công ty quản lý tài sản GAM Holding gần đây cũng quyết định đóng cửa 1 quỹ có liên kết với Greensill. Tại Credit Suisse, các hoạt động có liên hệ với Greensill còn bao gồm các khoản vay trị giá 140 triệu USD được thực hiện vào năm ngoái.

SoftBank: Năm 2019, quỹ Vision đã đầu tư 1,5 tỷ USD vào Greensill. Hiện tại công ty này đã thực hiện bút toán giảm đối với khoản đầu tư trên và cân nhắc hạ xuống mức 0, theo nguồn tin thân cận.

Nguồn cơn của những vấn đề

Cuộc khủng hoảng bắt đầu tại Bond & Credit Company – chi nhánh ở Sydney của tập đoàn bảo hiểm Tokio Marine Holdings, vào mùa hè năm ngoái. Công ty này đã quyết định không mở rộng chính sách bao gồm cả khoản vay của Greensill và sa thải 1 quản lý có vai trò quan trọng trong việc kí hợp đồng với công ty tài chính của Anh.

Cùng thời điểm Greensill đối mặt với nhiều vấn đề, Cơ quan Giám sát tài chính Liên bang Đức (BaFin) đã khởi động cuộc điều tra vào ngân hàng của Greensill đang phát triển nhanh chóng ở Bremen. BaFin lo ngại về việc Greensill Bank sở hữu quá nhiều tài sản chỉ liên quan đến 1 nguồn đó là ông Gupta.

Cuộc điều tra nhanh chóng phát hiện ra những điểm bất thường, bao gồm cả việc ngân hàng này đã yêu cầu đòi lại số tiền giao dịch được Gupta thực hiện, dù việc này chưa từng xảy ra. Trong khoảng thời gian này, cuối năm 2020, SoftBank đã thực hiện bút toán giảm đối với khoản đầu tư vào Greensill dù chưa có thông tin về những sự việc đáng ngờ.

Những thách thức với Greensill tăng lên vào tháng 2, khi áp lực từ phía BaFin khiến công ty này buộc phải tìm kiếm những cổ đông tiềm năng mới, chấp nhận mối liên hệ của họ với Gupta. Greensill bắt đầu đàm phán với Athene và Apollo Global Management để bán một số tài sản. Song, tình hình xấu đi đã khiến những người ủng hộ và nhà đầu tư của Greensill "bật" chế độ cảnh giác.

Sự sụp đổ

Tại Australia, Greensill đã thua trong cuộc chiến pháp lý, nhằm yêu cầu Bond and Credit Company gia hạn bảo hiểm hết hạn ngày 1/3. Nếu không có khoản bảo hiểm này, chất lượng tín dụng của công ty sẽ trở thành mối nghi ngờ. Trong khi đó, việc định giá tài sản của Greensill đã trở nên khó khăn hơn và Credit Suisse đóng băng các quỹ có liên hệ tới Greensill do "bất ổn". GAM Holding cũng đệ đơn kiện, và ngày 3/3, BaFin đã đóng cửa Greensill Bank để bảo toàn tiền cho khách hàng và chủ nợ.

Các giám đốc điều hành của Greensill đã nỗ lực cứu vớt công ty trong tình trạng mất khả năng thanh toán. Tuy nhiên, sự hoảng loạn bên trong vẫn diễn ra, khi nhiều giám đốc nhanh chóng rời đi, trong đó có cả anh trai của Lex Greensill.

Sự sụp đổ này thậm chí còn lan rộng ra bên ngoài ngành tài chính. Tại Anh, Dịch vụ Y tế Quốc gia đã phải thanh toán tiền trực tiếp cho các nhà thuốc thay vì sử dụng dịch vụ của Greensill Capital. Điều này càng làm căng thẳng cho vấn đề tài chính do ảnh hưởng của đại dịch. Các thành phố tự trị tại Đức có người dân gửi tiền vào Greensill Bank có nguy cơ mất trắng.

Đối với Gupta, sự sụp đổ của Greensill có thể sẽ "hạ gục" GFG. Các tài liệu của tòa án cho thấy, GFG đã cảnh báo rằng, nếu công ty mất nguồn hỗ trợ tài chính từ Greensill, họ sẽ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán. Trong khi đó, Athene đang đàm phán để mua lại các tài sản liên quan đến Greensill và cho biết sẽ loại bỏ các tài sản liên kết với Gupta khỏi chủ đề thảo luận.

Tình thế hiện tại đang khiến nhiều bộ phận trong đế chế của Gupta trở nên lao đao. NHTW Anh gần đây đã yêu cầu Gupta bơm 75 triệu bảng Anh vào Wyelands Bank (GFG sở hữu) để trả lại tiền gửi cho khách hàng.

Chuyện gì sẽ diễn ra tiếp theo?

Greensill: Tiếp tục đàm phán với Anthen, khi công ty này đề nghị mua khoảng 60 triệu USD cho tài sản IT và sở hữu trí tuệ của Greensill. Greensill vẫn đối mặt với đơn tố cáo hình sự của BaFin.

Gupta: Sự sụp đổ của Greensill đã "cắt đứt" nguồn hỗ trợ tài chính quan trọng cho một loạt bộ phận trong đế chế của ông. Nếu không có khoản tài trợ mới, GFG Alliance và 35.000 nhân sự ở 30 quốc gia ở tập đoàn này sẽ gặp rắc rối. GFG đang đàm phán để thương lượng về việc thanh toán các nghĩa vụ nợ để tránh tình trạng vỡ nợ và bán tháo tài sản.

Credit Suisse: Sự việc này là một vấn đề khác đối với các chính sách rủi ro của ngân hàng Thụy Sĩ và là một "đòn giáng" đối với bộ phận quản lý tài sản vốn đã được cơ quan quản lý để mắt tới. Hiện tại, các quỹ mà ngân hàng này "tung hô" hồi tháng 12 đang bị đóng băng trong một thời gian dài. Nhà đầu tư sẽ nhận được một khoản tiền, nhưng phải chờ đợi để xem tài sản của họ thực sự đáng giá bao nhiêu.

SoftBank: Greensill sẽ là khoản đầu tư thất bại của SoftBank. Giờ đây, họ sẽ chú ý đến các startup mà họ đầu tư được Greensill hỗ trợ và tìm cách thay thế khoản tài trợ đó.

Tham khảo Bloomberg