Khối lãi dự thu tại các ngân hàng biến động ra sao sau 6 tháng đầu năm 2025?

Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng tiếp tục tăng tốc, bức tranh lợi nhuận quý 2 và 6 tháng đầu năm 2025 của ngành ngân hàng khởi sắc hơn khi nhiều nhà băng tăng trưởng mạnh nhờ cả tín dụng và mảng phi tín dụng cùng cải thiện.

Báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025 cho thấy lợi nhuận ngân hàng tăng trưởng mạnh, song một chỉ tiêu khác cũng "âm thầm" bứt tốc trên bảng cân đối kế toán, đó là lãi và phí phải thu (lãi dự thu).

Lãi dự thu là khoản lãi dự kiến sẽ thu được trong tương lai và là một phương thức hạch toán trong bảng cân đối kế toán của ngân hàng. Tuy nhiên, nếu lãi dự thu không thể thu hồi trong thời gian dài có thể do nợ xấu hoặc bên phải trả mất khả năng thanh toán thì sẽ có những rủi ro nhất định. Con số lãi dự thu càng lớn, khả năng tác động đến lợi nhuận của ngân hàng càng cao.

Do đó, lãi dự thu được hiểu là khoản lãi được ngân hàng ghi nhận vào báo cáo thu nhập là sẽ nhận được trong tương lai nhưng thực tế chưa nhận được.  

Tính đến 30/6/2025, LPBank là một trong những nhà băng có lãi dự thu tăng mạnh nhất, ghi nhận hơn 8.303 tỷ đồng, tăng vọt 75% so với đầu năm, tương đương tăng thêm khoảng 3.558 tỷ đồng chỉ sau 6 tháng. Trong đó, chủ yếu thu từ hoạt động tín dụng tăng từ 2.975 tỷ đồng hồi đầu năm lên 6.991 tỷ đồng; thu từ tiền gửi và từ đầu tư chứng khoán sụt giảm so với đầu năm.

Cũng không kém cạnh, lãi dự thu tại TPBank tăng 42% so với đầu năm, lên mức 4.664 tỷ đồng. Trong khi đó, lợi nhuận sau thuế 6 tháng đầu năm đạt 3.316 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ.

Lãi dự thu tại ngân hàng MSB cũng tăng vọt 41% so với đầu năm, từ 4.898 tỷ đồng lên 6.898 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt 2.503 tỷ đồng, giảm 14% so với cùng kỳ.

Một nhà băng quy mô nhỏ hơn như ABBank ghi nhận lợi nhuận 6 tháng đầu năm tăng bứt tốc, cao gấp gần 3 lần so với cùng kỳ, đạt gần 1.335 tỷ đồng. Đồng thời, lãi dự thu tính đến 30/6/2025 cũng "âm thầm" tăng 38% so với đầu năm, từ 999 tỷ đồng lên 1.375 tỷ đồng. Tuy nhiên, ABBank không thuyết minh chi tiết các khoản lãi dự thu này.

Lãi dự thu tại Nam A Bank tính đến 30/6/2025 cũng tăng đến 34% so với đầu năm, ghi nhận gần 4.008 tỷ đồng. Trong đó, chủ yếu là lãi phải thu từ cho vay hơn 3.241 tỷ đồng, tăng 23% so với đầu năm; thu từ chứng khoán đầu tư gần 581 tỷ đồng, tăng đến 74%;...

Tại ngân hàng MB, trong 6 tháng đầu năm 2025, lợi nhuận trước thuế đạt gần 15.900 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ. Đồng thời, lãi dự thu tính đến 30/6/2025 cũng ghi nhận hơn 11.258 tỷ đồng, tăng đến 26% so với đầu năm, tương đương tăng thêm khoảng 2.400 tỷ đồng chỉ sau 6 tháng. Tuy nhiên, báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025 lại không thuyết minh khoản lãi dự thu. 

Tại thời điểm 30/6/2025, loạt ngân hàng khác cũng chứng kiến lãi dự thu tăng trưởng hai chữ số như ngân hàng ACB tăng 20% từ 4.954 tỷ đồng lên 5.945 tỷ đồng; Viet A Bank tăng 22% lên 5.724 tỷ đồng; VietBank tăng 27% lên mức 3.258 tỷ đồng; PGBank tăng 24% lên 579 tỷ đồng; ngân hàng VIB và OCB đều tăng 17%, lần lượt đạt 3.006 tỷ đồng và 3.254 tỷ đồng;...

Đặc biệt, trong bối cảnh loạt ngân hàng ghi nhận tăng lãi dự thu thì tại Sacombank lãi dự thu giảm 10% so với đầu năm, ghi nhận 4.696 tỷ đồng.

Theo quy định, tất cả những khoản dư nợ nhóm 1 là nợ đủ chuẩn và có khả năng trả được cả gốc và lãi nên phần lãi suất của khách hàng chưa thu sẽ được ghi nhận vào dự thu. Dự thu này được ghi nhận vào thu nhập của các ngân hàng. 

Khi tính kết quả kinh doanh trong các nguồn thu có khoản dự thu, ngân hàng phân loại nợ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, những khoản nợ mà lãi đến kỳ hạn nhưng doanh nghiệp chưa trả được và xin cơ cấu lại khoản lãi thì phải xem xét chuyển nhóm, đồng thời loại khỏi lãi dự thu. Vì vậy, việc gia tăng lãi dự thu đang giúp nhiều ngân hàng cải thiện lợi nhuận ngắn hạn.

Tuy nhiên, nếu không kiểm soát chặt chẽ, lãi dự thu tăng sẽ đi kèm với rủi ro tiềm ẩn, có thể trở thành "lợi nhuận ảo".