Cần có cái nhìn công bằng với các Big Oil?
Một số người tin rằng Big Oil (Các công ty dầu khí lớn) nên chịu trách nhiệm tài chính đối với các thảm họa liên quan đến khí hậu. Lý do là gì? Các công ty dầu khí lớn thu lợi nhuận cao và đã đóng góp đáng kể vào quá trình phát thải carbon vào khí quyển. Thực tế có đúng như vậy?

Một thông cáo báo chí đăng tải trên AFP gần đây đã viết: "Chevron và Exxon có thể dễ dàng chi trả cho thiệt hại trong vụ cháy rừng ở Mỹ", cho rằng "Các công ty dầu khí siêu giàu như Chevron và Exxon đang cố ý thúc đẩy và thu lợi từ cuộc khủng hoảng khí hậu".
Hai nhà lập pháp của California thậm chí đã đưa ra dự luật cho phép các vụ kiện chống lại các công ty này. Nhưng liệu những tuyên bố này có thể “đứng vững” khi được xem xét kỹ lưỡng?
Định lượng đóng góp của các Big Oil
“Big Oil” thường chỉ các tập đoàn dầu khí lớn nhất thế giới, bao gồm ExxonMobil, Chevron, Shell, BP và TotalEnergies. Tổng sản lượng của họ trong năm 2023 là:
-
ExxonMobil: 2.4 triệu thùng dầu/ngày, 7.7 tỷ feet khối khí tự nhiên/ngày
-
Chevron: 1.5 triệu thùng dầu/ngày, 7.1 tỷ feet khối khí tự nhiên/ngày
-
TotalEnergies: 1.55 triệu thùng dầu/ngày, 6.8 tỷ feet khối khí tự nhiên/ngày
-
Shell: 1.39 triệu thùng dầu/ngày, 9.73 tỷ feet khối khí tự nhiên/ngày
-
BP: 1 triệu thùng dầu/ngày, 6.9 tỷ feet khối khí tự nhiên/ngày
Sử dụng các hệ số phát thải tiêu chuẩn (0.43 tấn CO₂ mỗi thùng dầu và 0.0547 tấn trên một nghìn feet khối khí tự nhiên), tổng lượng CO₂ phát thải hàng năm của các tập đoàn này lên tới 1.99 tỷ tấn CO₂ trong năm 2023.
Tổng lượng phát thải
Tổng lượng phát thải carbon dioxide toàn cầu từ nhiên liệu hóa thạch và công nghiệp trong năm 2023 là khoảng 37 tỷ tấn. Điều này đồng nghĩa các Big Oil chiếm khoảng 5.4% tổng lượng phát thải CO₂ toàn cầu.
Hơn nữa, việc đốt nhiên liệu hóa thạch nói chung đóng góp 87% vào tổng lượng phát thải toàn cầu, với dầu mỏ và khí tự nhiên chịu trách nhiệm cho khoảng 60% trong số đó. Phần còn lại, 40%, đến từ than - một loại nhiên liệu mà các công ty dầu mỏ thường không khai thác.
Những câu hỏi chủ chốt và việc đổ lỗi
Với nhận định rằng "Big Oil" nên chịu trách nhiệm chính đối với các thảm họa liên quan đến khí hậu, chúng ta cần xem xét ba giả định sau đây:
-
Các công ty chịu trách nhiệm cho 5.4% tổng lượng phát thải đang phải gánh chịu phần lớn trách nhiệm, trong khi bỏ qua những yếu tố quan trọng khác, bao gồm các nhà sản xuất than và các công ty dầu khí quốc gia.
-
Nhà sản xuất mới là người phải chịu trách nhiệm về vấn đề phát thải. Các công ty dầu mỏ khai thác và chế biến nhiên liệu hóa thạch, nhưng người tiêu dùng - bao gồm cá nhân, doanh nghiệp và chính phủ - mới là người sử dụng chúng và hưởng lợi từ việc làm như vậy.
-
Một vài tập đoàn phương Tây nên bị trừng phạt dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong khai thác nhiên liệu hóa thạch toàn cầu. Phần lớn sản lượng dầu và khí tự nhiên đến từ các công ty dầu khí quốc gia, như các công ty ở Ả Rập Xê Út, Nga và Trung Quốc.
Theo Báo cáo Thống kê Năng lượng Thế giới, Mỹ chịu trách nhiệm về 13.2% lượng phát thải từ nhiên liệu hóa thạch toàn cầu trong năm 2023. Khi tính đến tất cả lượng phát thải CO₂ trong 60 năm qua - trước tốc độ công nghiệp hóa nhanh chóng của khu vực châu Á-Thái Bình Dương - tỷ lệ của Mỹ tăng lên 24.5%. Ngay cả khi chỉ đổ lỗi cho các công ty dầu mỏ, phần phát thải của họ cũng chỉ chiếm một phần nhỏ trong con số đó.
Trách nhiệm chung
Việc đổ lỗi cho các công ty dầu mỏ về biến đổi khí hậu đã bỏ qua một sự thật rằng: tất cả chúng ta đều có trách nhiệm. Mỗi quốc gia, công ty và cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch đều đóng góp vào quá trình phát thải carbon. Quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch đòi hỏi nỗ lực phối hợp toàn cầu, không đơn thuần là việc trừng phạt có chọn lọc một vài doanh nghiệp phương Tây.
Ngay cả khi bạn tin rằng Big Oil đã lừa dối công chúng, cộng đồng khoa học và chính sách rộng lớn chưa bao giờ phụ thuộc vào các giám đốc điều hành dầu mỏ để có thông tin khoa học về khí hậu. Những hậu quả tiềm tàng từ mức tăng CO₂ đã được tài liệu hóa rõ ràng trong các nghiên cứu khoa học từ lâu trước khi các vụ kiện khí hậu trở thành công cụ chính trị.
Nếu các vụ kiện chống lại các công ty dầu mỏ là hợp lý, thì một cách logic, người tiêu dùng, hãng hàng không, công ty vận tải biển và chính phủ đã dựa vào nhiên liệu hóa thạch để phát triển kinh tế cũng nên chịu trách nhiệm. Bang California đã thu được lợi nhuận khổng lồ trong suốt 100 năm qua từ việc khai thác nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, cách tiếp cận này sẽ không thực tế và có thể gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.
Việc kiện các công ty dầu mỏ sẽ không làm giảm lượng phát thải carbon. Nó có thể ghi điểm về mặt chính trị, nhưng lại không giải quyết được vấn đề cốt lõi. Thay vì các vụ kiện, chúng ta cần những giải pháp thiết thực, công nhận trách nhiệm chung của nhà sản xuất, người tiêu dùng và các nhà hoạch định chính sách.
Anh Thư/AFP
TIN LIÊN QUAN
Cuộc chiến chống hàng giả: Không thể thắng nếu thực thi vẫn lỏng lẻo
Dù hành lang pháp lý chống hàng giả, hàng nhái đã được xây dựng tương đối đầy đủ, tuy nhiên theo các chuyên gia, điểm yếu nằm ở khâu thực thi,...
Giá bán lẻ xăng dầu đồng loạt giảm từ 0h ngày 1/7
Từ 0h00 ngày 1/7/2025, giá bán lẻ xăng dầu trong nước chính thức giảm đồng loạt theo thông báo của liên Bộ Công Thương - Tài chính, nhờ hiệu lực của chính sách giảm 2%...
Giá dầu hôm nay 1/7 duy trì sắc đỏ
Giá dầu thô khởi đầu tuần giao dịch với xu hướng giảm khi giới đầu tư dự đoán OPEC+ sẽ tiếp tục tăng nguồn cung vào tháng tới.
OPEC+ sẽ linh hoạt quyết định sản lượng dầu trong tháng 8
OPEC+ sẽ đưa ra quyết định về sản lượng dầu trong tháng 8 một cách linh hoạt tại cuộc họp sắp tới vào ngày 6/7, Nga xác nhận thông tin này, cũng như nhấn mạnh...
Giá khí đốt “lao dốc không phanh” trong tuần qua
Trong báo cáo gửi AFP hôm thứ Sáu, nhóm phân tích EBW Analytics Group cho biết giá khí đốt giao tháng 7 đã “lao dốc không phanh” trong tuần qua.
Giá dầu hôm nay 30/6 dự báo giảm nhẹ
Tuần vừa qua, giá dầu thế giới chứng kiến những phiên tăng, giảm trái chiều.
Giá dầu hôm nay 27/6 duy trì đà tăng nhẹ
Giá dầu thế giới duy trì đà tăng nhẹ khi nhu cầu tiêu thụ xăng dầu tại Mỹ ở mức cao.
Giá xăng dầu tiếp tục đồng loạt tăng
Trong kỳ điều chỉnh ngày 26/6, giá xăng dầu tiếp tục tăng phiên thứ 5 liên tiếp. Từ đầu năm đến nay, xăng RON 95 tăng 15 lần, giảm 11 lần.
Giá dầu hôm nay 26/6 nhích tăng nhẹ
Giá dầu thế giới sáng nay nhích tăng nhẹ sau khi giảm mạnh trong các phiên giao dịch đầu tuần.
Bô Y tế cảnh báo khẩn vụ phát hiện dầu ăn cho động vật được dùng cho người
Dầu chăn nuôi bị hô biến thành dầu ăn cho người, len lỏi vào bếp ăn, hàng quán, vừa bị lực lượng chức năng phát hiện tại Hưng Yên.
VPI dự báo giá xăng vẫn duy trì đà tăng 2,8-3,2% trong kỳ điều hành ngày 26/6
Mô hình dự báo giá xăng dầu ứng dụng Machine Learning của Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) cho thấy, tại kỳ điều hành ngày 26/6/2025, giá xăng bán lẻ có thể vẫn duy trì...
Giá dầu hôm nay 25/6 tăng nhẹ trở lại sau khi giảm mạnh
Giá dầu thế giới tiếp tục ghi nhận đà giảm mạnh khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran làm hạ nhiệt rủi ro nguồn cung dầu tại Trung Đông.
Cú sốc địa chính trị thế giới: Giá dầu sẽ đi về đâu?
Việc Mỹ không kích các cơ sở hạt nhân của Iran liệu có tiếp tục đẩy giá dầu tăng cao, hay thị trường sẽ phớt lờ nguy cơ Iran phong tỏa eo biển Hormuz và...
Xuất khẩu 'vàng đen' của Việt Nam tiếp tục tăng mạnh
Thống kê của Cục Hải quan cho thấy, 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu hạt tiêu - mặt hàng được ví như “vàng đen” của Việt Nam - đạt 99.900 tấn...
Giá dầu hôm nay 24/6 quay đầu giảm mạnh
Giá dầu thế giới bất ngờ giảm mạnh sau khi Iran tấn công một căn cứ quân sự của Mỹ tại Qatar.
Những yếu tố nào chi phối thị trường dầu khí thế giới tuần qua?
Thị trường dầu mỏ toàn cầu lại một lần nữa xoay quanh nước Mỹ, khi cả yếu tố cung – cầu lẫn địa chính trị đều tạo nên bức tranh khó đoán.
Giá dầu hôm nay 23/6 tiếp đà tăng mạnh
Giá dầu thế giới được dự báo sẽ tiếp tục biến động mạnh trong tuần này.
Vì sao giá dầu thế giới tăng nhưng chưa bùng nổ?
Cuộc xung đột giữa Israel và Iran từng được dự báo sẽ khiến giá dầu tăng vọt. Thực tế cho thấy, ngay trong những giờ đầu sau khi chiến sự bùng phát, giá dầu đã...
Giá xăng dầu đồng loạt tăng hơn 1.000 đồng/lít
Chiều 19/6, liên Bộ Công Thương - Tài chính quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu theo chu kỳ, áp dụng từ 15h00. Theo đó, tất cả các mặt hàng xăng dầu đều...
Xem nhiều




