VnFinance
Thứ năm, 18/02/2021, 20:01 PM

TQ đang thay đổi mô hình gia tăng ảnh hưởng địa-chính trị?

Trung Quốc đang giảm số lượng và quy mô, tập trung vào chất lượng và tính kiểm soát lâu dài đối với các dự án đầu tư ở nước ngoài.

Đầu tư nước ngoài của Trung Quốc tiếp tục giảm

Kể từ những năm 1970 cho đến cuối những năm 2010, Hoa Kỳ là đầu tàu tăng trưởng kinh tế thế giới.

Theo Ngân hàng Thế giới, đóng góp của Mỹ vào tăng trưởng GDP toàn cầu trong giai đoạn này đạt trung bình hơn 20%; còn Trung Quốc cũng rất vững vàng ở vị trí thứ hai, kể từ những năm 1980, Trung Quốc đã cung cấp cho nền kinh tế toàn cầu mức tăng trưởng khoảng 14%.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã tác động mạnh đến Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Mỹ vẫn đóng vai trò quyết định quan trọng nhất trên thị trường quốc tế, và tình trạng của toàn bộ hệ thống tài chính thế giới vẫn phụ thuộc vào hành động của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED).

Tuy nhiên, kể từ năm 2013, Trung Quốc đã vượt qua Hoa Kỳ để trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất thế giới. Trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2018, Trung Quốc đã chiếm 28% tăng trưởng GDP toàn cầu. Theo dự đoán của IMF, tình trạng này sẽ duy trì ít nhất cho đến năm 2024.

Tuy nhiên, đại dịch coronavirus (COVID-19) không chỉ củng cố mà còn thúc đẩy xu hướng này. Vào cuối năm 2020, Trung Quốc là quốc gia G20 duy nhất ghi nhận mức tăng trưởng dương, khi đạt mức tăng trưởng GDP 2,3%.

Thế nhưng, bức tranh kinh tế Trung Quốc có một chỉ dấu lạ là đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài đã liên tiếp suy giảm. Năm 2020, nước này chỉ đầu tư 70 tỷ USD vào các dự án cơ sở hạ tầng, chỉ bằng chưa tới một nửa của năm 2019 (160 tỷ USD) và sụt giảm ghê gớm so với mức đỉnh cao năm 2017 là 260 tỷ USD.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng như trên? Có 3 nguyên nhân cơ bản là “Sự suy giảm của hiệu ứng ‘Vành đai, Con đường’”; “Trung Quốc đang điều chỉnh mô hình kinh tế” và “Lĩnh vực đầu tư của Trung Quốc đang thay đổi”, tổng vốn đầu tư nước ngoài của Trung Quốc đang suy giảm mạnh.

Sự suy giảm của hiệu ứng “Vành đai, Con đường”

Một phần đóng góp quan trọng của Trung Quốc vào tăng trưởng GDP toàn cầu là các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn mà Trung Quốc đang thực hiện trên khắp thế giới, bao gồm cả “Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường” (Belt and Road Initiative - BRI) mà Bắc Kinh đã đề xuất vào năm 2013.

Đã qua thời Trung Quốc tập trung đầu tư vào các dự án hạ tầng khổng lồ (Ảnh minh họa)

Ban đầu, sáng kiến này tập trung vào việc phát triển hợp tác thương mại, đầu tư, cũng như xây dựng cơ sở hạ tầng trên lãnh thổ của các quốc gia mà “Con đường Tơ lụa” (The Silk Road) từng đi qua. Sau đó, khái niệm này được mở rộng và giờ đây BRI đã trở thành một khu vực hợp tác kinh tế và cơ sở hạ tầng khổng lồ, với sự tham gia của hơn 100 quốc gia.

Kể từ khi công bố sáng kiến ​​này, Trung Quốc đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào các dự án “Vành đai và Con đường” trên khắp thế giới.

Nhưng một số nước coi BRI là một mối đe dọa và cảnh báo rằng, các dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc trên khắp thế giới là một công cụ mà Bắc Kinh sử dụng để mở rộng tầm ảnh hưởng địa chính trị, và hiệu quả về mặt tài chính của các dự án này gây bất lợi cho các nước tham gia.

Hệ quả của nó là khối lượng đầu tư của Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng của các nước khác bắt đầu giảm. Nếu trong năm 2017, thời kỳ đỉnh cao của “Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường”, Trung Quốc đã đầu tư 260 tỷ USD vào các dự án ở nước ngoài, thì trong năm 2019 chỉ có 160 tỷ USD và trong thời gian cuộc khủng hoảng năm 2020, con số này tiếp tục giảm chỉ còn 70 tỷ USD.

Trung Quốc đang điều chỉnh mô hình kinh tế

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ quan và cũng là nguyên nhân chính khiến đầu tư nước ngoài của Trung Quốc suy giảm đến từ sự điều chỉnh kinh tế vĩ mô.

Theo phần đông giới chuyên gia, nhân bối cảnh khủng hoảng đại dịch toàn cầu, đứng trước yêu cầu thay đổi từ các lệnh trừng phạt của Mỹ, Trung Quốc đang định hướng lại mô hình phát triển của mình, hướng sự chú ý vào trong nước để tập trung vào tăng trưởng kinh tế quốc nội.

Chính quyền Bắc Kinh bắt đầu sửa đổi chính sách đầu tư ra nước ngoài, xem xét kỹ lưỡng hơn triển vọng đầu tư.

Trong thời kỳ đại dịch, hầu hết các quốc gia đều gặp khó khăn về kinh tế, GDP và hoạt động kinh doanh đã giảm sút. Đương nhiên, trong điều kiện này, các quốc gia tập trung giải quyết nhiệm vụ chính là phục hồi kinh tế, sau đó mới có thể thực hiện các dự án dài hạn.

Trong điều kiện ngoại cảnh không thuận lợi, Trung Quốc buộc phải điều chỉnh lại chiến lược phát triển của chính mình.

Cũng đã qua thời Trung Quốc tập trung đầu tư vào các dự án đập thủy điện khổng lồ, mà chuyển hướng sang rót vốn vào “năng lượng xanh”

Năm 2020, Trung Quốc tuyên bố bắt đầu thực hiện chiến lược “lưu thông kép”, dựa vào thị trường tiêu dùng trong nước, trong khi duy trì vòng hoạt động kinh tế ở ngoài nước. Trong chiến lược này, phương hướng ưu tiên là dựa vào thị trường nội địa.

Một chiến lược như vậy có thể giúp Trung Quốc đạt được độc lập về công nghệ, để không phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài - điều rất quan trọng trong thời gian khủng hoảng.

Đó là lý do tại sao Trung Quốc bắt đầu phân phối lại một phần nguồn lực đầu tư, dịch chuyển dòng vốn đầu tư từ nước ngoài về thị trường nội địa.

Lĩnh vực đầu tư của Trung Quốc đang thay đổi

Cuối cùng, lĩnh vực đầu tư của Trung Quốc cũng đang thay đổi. Từ đầu tư vào cơ sở hạ tầng truyền thống, các nhà đầu tư Đại Lục đang chuyển sang rót vốn vào "cơ sở hạ tầng thời đại mới", hay còn gọi là “cơ sở hạ tầng thời đại số hóa”, bao gồm: Công nghệ mạng 5G, trung tâm dữ liệu, trung tâm quản lý, điều hành thông minh; cơ sở hạ tầng cho xe điện, năng lượng mới…

Việc Trung Quốc chuyển hướng đầu tư như vậy là do 3 nguyên nhân:

Thứ nhất là, những khoản tiền này có thể đầu tư trực tiếp cho các viện nghiên cứu, công ty trong nước, giúp phát triển kinh tế quốc nội, lại không vướng vào những rắc rối về chính trị và pháp lý ở nước ngoài.

Thứ hai là, các khoản đầu tư như vậy mang lại lợi tức nhanh hơn so với đầu tư vào các dự án cồng kềnh như xây dựng cảng biển, đường sắt, đường sá, nhà ga xe lửa..., mà lợi ích có thể chỉ nhìn thấy sau hàng thập kỷ.

Thứ ba là, trong thời đại kỹ thuật số, sự phát triển của cơ sở hạ tầng mới sẽ mang lại lợi ích theo “hiệu ứng cấp số nhân”, sẽ giúp tạo ra các ngành liên quan mới có tiềm năng tăng trưởng lớn.

Vậy suy giảm đầu tư nước ngoài là sự suy thoái ngoài ý muốn của Trung Quốc hay là một sự điều chỉnh có chủ đích? Liệu Trung Quốc có tiếp tục là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu? Câu hỏi này đang được các chuyên gia tập trung giải đáp.

Trung Quốc đang đầu tư mạnh vào các lĩnh vực có bao hàm công nghệ kết nối, kiểm soát từ xa hay lưu trữ dữ liệu, ví dụ như “thành phố thông minh”

Trung Quốc đang thay đổi mô hình gia tăng ảnh hưởng?

Theo giới chuyên gia, sự suy giảm dòng vốn của Trung Quốc ra nước ngoài xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng rõ ràng là từ sự suy giảm vốn đầu tư nước ngoài không thể kết luận là Trung Quốc có thể mất đi vai trò đầu tàu trong động lực tăng trưởng của kinh tế toàn cầu, mà cần chú ý tới những vấn đề đằng sau nó.

Cần lưu ý tới một báo cáo gần đây của “Trung tâm Nghiên cứu Vành đai và Con đường về Sáng kiến ​​Xanh” cho biết, trong khuôn khổ “Sáng kiến Vành đai và Con đường”, Trung Quốc sẽ tăng cường đầu tư vào năng lượng xanh, được coi là công nghệ tương lai của cả thế giới. Trong năm 2020, các khoản đầu tư như vậy chiếm 57% tổng số các khoản đầu tư vốn của Trung Quốc theo sáng kiến này.

Dự án “Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số” cũng đang được chú trọng khi Trung Quốc tập trung đầu tư vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số ở các nước đang phát triển tham gia dự án.

Theo ước tính của Deloitte, Trung Quốc đã đầu tư khoảng 79 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số ở nước ngoài trong khuôn khổ dự án “Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số” và sáng kiến này có liên quan đến khoản đầu tư trị giá gần 200 tỷ USD.

Đến nay, hơn 80 quốc gia đã triển khai các dự án kỹ thuật số của Trung Quốc trong các giải pháp kỹ thuật về quản lý đô thị thông minh, hệ thống thành phố thông minh và cơ sở hạ tầng mạng...

Gần một phần tư số cáp viễn thông quốc tế ngầm dưới biển cung cấp dịch vụ điện thoại, Internet và truyền hình trên toàn thế giới là do các công ty Trung Quốc xây dựng.

Như vậy, sự suy giảm dòng vốn đầu tư nước ngoài một phần là do yếu tố khách quan (suy thoái toàn cầu do đại dịch coronavirus) nhưng nguyên nhân chủ yếu là do Trung Quốc đang thay đổi chiến lược đầu tư một cách chậm rãi, có bài bản và mang tính định hướng rõ ràng.

Bắc Kinh đang thay đổi mô hình gia tăng ảnh hưởng địa–chính trị bằng chất lượng chứ không phải bằng số lượng và quy mô các dự án đầu tư nước ngoài; hướng tới sự chi phối ảnh hưởng với các quốc gia được đầu tư trong tương lai xa chứ không nhìn thấy từ hiện tại; hướng tới sự “kiểm soát không cần xâm nhập” đối với các quốc gia được đầu tư, bằng công nghệ ảo chứ không phải bằng những công nghệ hữu hình./.


3 tháng đầu năm, vốn FDI đổ vào Việt Nam tăng 13,4%
3 tháng đầu năm, vốn FDI đổ vào Việt Nam tăng 13,4%
28/03/2024 Tin nóng

Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, tính đến ngày 20/3/2024, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư...

Giá xăng RON 95 có thể tăng chạm ngưỡng 25 nghìn đồng/lít trong kỳ điều hành 28/3/2024
Giá xăng RON 95 có thể tăng chạm ngưỡng 25 nghìn đồng/lít trong kỳ điều hành 28/3/2024
27/03/2024 Tin nóng

Tại kỳ điều hành 28/3/2024, giá xăng bán lẻ dự báo sẽ tăng từ 2,4 - 2,6% và Liên bộ Tài chính - Công Thương có thể sẽ tiếp tục trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với dầu mazut.

Cảnh báo: 7 hình thức lừa đảo trực tuyến mới
Cảnh báo: 7 hình thức lừa đảo trực tuyến mới
27/03/2024 Tin nóng

Cục An toàn Thông tin (Bộ TT-TT) cho biết bên cạnh các hình thức lừa đảo xuất hiện trên không gian mạng Việt Nam, gần đây đã đã xuất hiện chiến dịch lừa đảo quốc tế có khả năng ảnh hưởng tới người dùng Việt.

Nhiều cơ hội lớn cho nền kinh tế Việt Nam
Nhiều cơ hội lớn cho nền kinh tế Việt Nam
27/03/2024 Tin nóng

Mặc dù bối cảnh còn nhiều khó khăn thách thức nhưng Việt Nam đang ở thời điểm vô cùng quan trọng với nhiều cơ hội lớn, nếu doanh nghiệp bỏ lỡ...

TP HCM công khai 185 doanh nghiệp nợ thuế
TP HCM công khai 185 doanh nghiệp nợ thuế
26/03/2024 Tin nóng

Mới đây, Cục Thuế TP HCM đã công khai danh sách 185 doanh nghiệp nợ thuế trên địa bàn đợt 2/2024, với tổng số tiền lên đến hơn 3,3 nghìn tỷ đồng. Trong đó, có 4 doanh nghiệp nợ thuế trên 100 tỷ đồng.

Bắc Ninh: Sắp đón thêm nhà đầu tư tỷ đô trong lĩnh vực bán dẫn
Bắc Ninh: Sắp đón thêm nhà đầu tư tỷ đô trong lĩnh vực bán dẫn
25/03/2024 Tin nóng

Vừa qua, tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Chủ tịch cấp cao Tập đoàn Lam Research đã thông tin về việc hợp tác với Công ty...

Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore
Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore
25/03/2024 Tin nóng

Sau 2 tháng đầu năm 2024, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Singapore, với kim ngạch thương mại hai chiều hơn 5,17 tỷ SGD...

Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
24/03/2024 Tin nóng

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động....

Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 01/7/2024
23/03/2024 Tin nóng

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động...

Ngân hàng Nhà nước đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng
Ngân hàng Nhà nước đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng
21/03/2024 Tin nóng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề xuất bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng...

Vi phạm bồi thường đất đai, 4 cán bộ thành phố Kon Tum bị kết án
Vi phạm bồi thường đất đai, 4 cán bộ thành phố Kon Tum bị kết án
21/03/2024 Tin nóng

Ngày 19/3/2024, TAND tỉnh Kon Tum mở phiên tòa xét xử bốn bị cáo do vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Mức sống của người Đức sụt giảm chưa từng có kể từ sau Thế chiến 2
Mức sống của người Đức sụt giảm chưa từng có kể từ sau Thế chiến 2
21/03/2024 Tin nóng

Một báo cáo do Diễn đàn vì Nền kinh tế mới công bố gần đây cho thấy mức sống năm 2022 của Đức đã sụt giảm lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai...

Thành phố Hồ Chí Minh: Đạt nhiều kết quả trong quản lý và sử dụng đất đai giai đoạn 2021-2022
Thành phố Hồ Chí Minh: Đạt nhiều kết quả trong quản lý và sử dụng đất đai giai đoạn 2021-2022
20/03/2024 Tin nóng

UBND Thành phố Hồ Chí Minh vừa ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả trên địa bàn...

Dự kiến 1/7/2025, tổ chức tín dụng phải tuân thủ giới hạn về góp vốn, mua cổ phần
Dự kiến 1/7/2025, tổ chức tín dụng phải tuân thủ giới hạn về góp vốn, mua cổ phần
20/03/2024 Tin nóng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang dự thảo Thông tư quy định về việc xây dựng và thực hiện lộ trình tuân thủ các quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần...

Hơn 50 doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ tới Việt Nam
Hơn 50 doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ tới Việt Nam
19/03/2024 Tin nóng

Đoàn Doanh nghiệp Cấp cao Hoa Kỳ bao gồm 50 công ty hoạt động trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, năng lượng, hàng không và quốc phòng, sản xuất...

Thủ tướng: Việt Nam cam kết '3 bảo đảm', đẩy mạnh '3 đột phá' với nhà đầu tư
Thủ tướng: Việt Nam cam kết '3 bảo đảm', đẩy mạnh '3 đột phá' với nhà đầu tư
19/03/2024 Tin nóng

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam cam kết "ba bảo đảm", đẩy mạnh "ba đột phá" và thực hiện "ba tăng cường" để các nhà đầu tư...

Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng
Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng
19/03/2024 Tin nóng

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về tiến độ triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng.

Giá vé máy bay tăng “nóng”, Bộ Tài chính nói gì?
Giá vé máy bay tăng “nóng”, Bộ Tài chính nói gì?
18/03/2024 Tin nóng

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phước cho biết, giá vé máy bay dù có tăng nhưng các công ty vẫn lỗ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì về việc chèo kéo, tranh chấp trong hợp đồng bảo hiểm?
Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì về việc chèo kéo, tranh chấp trong hợp đồng bảo hiểm?
18/03/2024 Tin nóng

Sáng 18/3, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đăng đàn trả lời chất vấn của các ĐBQH. Theo Bộ trưởng, luật nghiêm cấm việc các cán bộ bảo hiểm...

VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance
VnFinance