Đem tiền đầu tư chứng khoán, loạt doanh nghiệp “tay ngang” ngậm ngùi ôm lỗ, “tay chơi” mới còn vào ngay đỉnh

Thị trường chứng khoán có những đặc thù riêng với nhiều biến động mạnh và khó lường. Do đó, kiếm lời từ kênh đầu tư này chưa bao giờ là dễ dàng, đặc biệt với các doanh nghiệp “tay ngang”.

Thị trường chứng khoán biến động không thuận lợi trong năm 2022 đã khiến nhiều thành phần tham gia gặp khó. Không chỉ các nhà đầu tư chuyên nghiệp như tự doanh công ty chứng khoán, quỹ đầu tư mà các doanh nghiệp “tay ngang” cũng đành ngậm ngùi nếm trái đắng.

Trong bối cảnh tình hình kinh doanh bất động sản gặp nhiều khó khăn, Nhà Đà Nẵng (NDN) vẫn rất “chịu chơi” trong cuộc phiêu lưu với chứng khoán. Thời điểm 31/12/2022, khoản mục chứng khoán kinh doanh của doanh nghiệp này có giá gốc lên đến gần 310 tỷ đồng, chiếm gần 1/4 tổng tài sản. Dù vậy, con số này thấp hơn khoảng 90 tỷ so với cuối quý 3 và gần 176 tỷ nếu so với thời điểm một năm trước.

ndn — *Nguồn BCTC quý 4/2022 của Nhà Đà Nẵng

Trong năm qua, Nhà Đà Nẵng đã bán bớt lượng lớn cổ phiếu SHB, TCB,... trong khi lại mua thêm đáng kể cổ phiếu VHM, HPG. Hầu hết các cổ phiếu trong danh mục đều đang tạm lỗ hàng chục tỷ khiến doanh nghiệp này phải trích lập dự phòng 86,5 tỷ đồng vào thời điểm cuối năm 2022. Đáng chú ý, HPG là cổ phiếu duy nhất đang tạm lãi trong danh mục của doanh nghiệp bất động sản này tính đến cuối năm vừa qua.

Tương tự, Thép Tiến Lên (TLH) cũng rơi vào tình cảnh “cháy nhà hai đầu” khi mang tiền nhàn rỗi đi đầu tư chứng khoán trong khi ngành thép gặp nhiều khó khăn. Cuối năm 2022, doanh nghiệp này vẫn còn ôm hơn 105 tỷ đồng chứng khoán kinh doanh (theo giá gốc). Tuy nhiên, giá trị hợp lý của các khoản đầu tư này chỉ còn 42,6 tỷ đồng, tương đương mức tạm lỗ gần 60%.

tlh — *Nguồn BCTC quý 4/2022 của Thép Tiến Lên

Các khoản đầu tư lớn nhất danh mục của Thép Tiến Lên vẫn là SHB, VIX và IJC và đều đang tạm lỗ nặng từ 55-70%. Trong khi đó, doanh nghiệp thép này đã bán bớt khoảng 32,6 tỷ đồng các cổ phiếu khác (tính theo giá gốc).

Một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vật liệu xây dựng khác là Hóa An (DHA) cũng nếm trái đắng với chứng khoán trong năm qua. Thời điểm 31/12/2022, khoản chứng khoán kinh doanh của doanh nghiệp này có giá gốc 88,5 tỷ đồng nhưng phải trích lập dự phòng 35,7 tỷ đồng trong đó có đến 32,8 tỷ đồng đến từ khoản đầu tư vào HPG.

Trong năm qua, Hóa An đã mạnh tay mua thêm cổ phiếu HPG để nâng mức sở hữu từ 300.000 đơn vị hồi đầu năm lên 2.640.000 vào cuối năm. Dù vậy, hoạt động mua gom chủ yếu diễn ra trong 9 tháng đầu năm khiến doanh nghiệp này bỏ lỡ cơ hội bắt đáy khi cổ phiếu đầu ngành thép xuống đáy 2 năm vào giữa tháng 11. Cổ phiếu HPG đã hồi mạnh từ nửa sau của quý 4 nhưng vẫn giảm 15% so với thời điểm cuối quý 3 đã khiến khoản đầu tư này của Hòa An lỗ càng thêm lỗ.

Cũng giống như DHA, hoạt động chính của Everpia (EVE) không bị ảnh hưởng nhiều nhưng lợi nhuận lại sụt giảm do đầu tư chứng khoán thua lỗ. Cuối năm 2022, Everpia còn khoản chứng khoán kinh doanh với giá gốc 109 tỷ đồng và phải trích lập gần 18 tỷ đồng. Doanh nghiệp này tạm lỗ nặng nhất tại cổ phiếu SSI (gần 13 tỷ đồng). Trước đó, Everpia từng lỗ 446 triệu đồng với khoản đầu tư vào HPG hồi đầu năm nhưng đã bán hết.

Nhắc đến tay ngang đem tiền đầu tư chứng khoán không thể thiếu các doanh nghiệp sách, thiết bị trường học như Thiết bị trường học Long An (LBE), Sách Giáo dục TP.HCM (SGD). Nổi bật là LBE khi doanh nghiệp này từng chiến thắng thị trường trong phần lớn thời gian của năm 2022 nhờ dồn hàng tỷ đồng vào cổ phiếu S55. Dù vậy, cổ phiếu này sau đó đã “hụt hơi” và giảm 13% trong quý 4 qua đó thổi bay thành quả của LBE. “Rón rén” hơn, SGD chỉ đem 2,2 tỷ đồng đầu tư chứng khoán vào cuối năm 2022 nhưng lại đang tạm lỗ đến hơn một nửa.

Trong khi đó, một doanh nghiệp bất động sản tay ngang đầu tư chứng khoán từng thắng lớn năm 2021 nhờ “full” CEO và DIG là Licogi 14 (L14) đã bán phần lớn các khoản đầu tư vào cuối năm 2022. Thời điểm 31/12, khoản chứng khoán kinh doanh của Licogi 14 chỉ có giá gốc hơn 14 tỷ đồng, giảm gần 90 tỷ so với cuối quý 3 trước đó.

Theo giải trình, công ty đã bơm thêm để bình quân giá sau đó tranh thủ thời điểm thị trường tốt vào cuối quý 4 để bán và hoàn nhập khoản trích lập dự phòng trong các quý trước. Đến cuối năm 2022, Licogi 14 chỉ còn tạm lỗ gần 1,4 tỷ đồng trong khi con số này vào cuối quý 3 lên đến 68,7 tỷ đồng.

Nhiều kinh nghiệm cũng lỗ

Hoạt động trong lĩnh vực quản lý tài sản, đầu tư chứng khoán có thể coi như “nghề tay phải” của Trí Việt (TVC). Tuy nhiên, doanh nghiệp này cũng đành ôm trái đắng trong năm vừa qua. Lãi từ hợp tác đầu tư chứng khoán giảm 55,6 tỷ đồng trong khi lỗ đầu tư chứng khoán kinh doanh tăng 57,7 tỷ đồng và chi phí trích lập dự phòng tăng 25 tỷ đồng.

tvc — *Nguồn BCTC quý 4/2022 của Trí Việt

Cuối năm 2022, TVC đang đầu tư hơn 1.300 tỷ đồng theo giá gốc vào các mã cổ phiếu HPG (897 tỷ), FPT (289 tỷ), MWG (67 tỷ), TDH (11 tỷ), MBB (5 tỷ), .... Hầu hết các khoản đầu tư đều đang tạm lỗ. Do đó, công ty phải trích lập dự phòng hơn 375 tỷ đồng trong đó có đến 266 tỷ đồng cho khoản đầu tư vào HPG, tương ứng với mức lỗ gần 30%.

Tương tự, đầu tư chứng khoán từ lâu cũng đã trở thành một trong các hoạt động chính của SAM Holdings (SAM). Dù có nhiều kinh nghiệm nhưng doanh nghiệp cũng không tránh khỏi thua lỗ trước những biến động khó lường của thị trường. Thời điểm cuối năm 2022, SAM đã thu hẹp danh mục đầu tư chứng khoán từ 278,5 tỷ đồng vào đầu năm xuống còn 208,5 tỷ đồng. Công ty trích lập dự phòng 52,88 tỷ đồng, tương đương mức tạm lỗ 25,4% tổng danh mục.

sam — *Nguồn BCTC quý 4/2022 của SAM Holdings

Trong năm 2022, SAM Holdings đã bán ra toàn bộ cổ phiếu FPT, TCB, MWG, HCM, MSN… và tính tới cuối năm 2022, danh mục cổ phiếu chủ yếu bao gồm SJS (62,9 tỷ đồng), DNP (56,4 tỷ đồng), HPG (47,4 tỷ đồng), MBB (9,7 tỷ đồng)...

Vẫn có những “tay chơi” mới

Trong làn sóng nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường năm vừa qua không chỉ có các cá nhân mà còn bao gồm cả các doanh nghiệp trong đó nổi bật nhất có thể kể đến Coteccons (CTD). Giữa bối cảnh ngành xây dựng gặp khó, nhà thầu này đã đã mạnh tay đem hàng trăm tỷ tiền nhàn dỗi đầu tư chứng khoán.

ctd — *Nguồn BCTC quý 4/2022 của Coteccons

Điều đáng tiếc là thời điểm Coteccons nhập cuộc lại đúng đỉnh hồi quý 1/2022. Đến cuối năm 2022, danh mục chứng khoán của doanh nghiệp này có giá gốc gần 250 tỷ đồng nhưng tạm lỗ gần 61 tỷ đồng, tương đương 24,5%. Các khoản đầu tư lớn gồm chứng chỉ quỹ KIM GROWTH VN30 ETF (49,5 tỷ), FPT (hơn 28 tỷ) và MWG (gần 26 tỷ), còn lại không được thuyết minh chi tiết.

Trong khi đó, Cơ điện lạnh (REE) không phải cái tên xa lạ với sân chơi chứng khoán. Tuy nhiên, các khoản đầu tư lớn trong danh mục của doanh nghiệp này trước đây thường là các cổ phiếu cùng ngành tiện ích (điện, nước) hoặc trái phiếu với tỷ trọng không lớn so với quy mô tài sản. Vì thế, việc chi đến hơn 738 tỷ đồng cuối năm 2022 để mua cổ phiếu 38,8 triệu cổ phiếu VIB của Ngân hàng TMCP Quốc tế là điều khá bất ngờ.

Khác với Coteccons, REE lại tỏ ra khá mát tay với các khoản đầu tư khi 2 cổ phiếu chiếm tỷ trọng lớn nhất danh mục tại thời điểm 31/12/2022 là VIB và QTP đều đang có lãi. Các khoản đầu tư khác chiếm tỷ trọng nhỏ với giá gốc hơn 23 tỷ đồng, chỉ phải trích lập dự phòng khoảng 800 triệu đồng.

Thị trường chứng khoán phát triển, ngày càng nhiều doanh nghiệp hứng thú với đầu tư cổ phiếu là điều không quá bất ngờ. Có những doanh nghiệp tay ngang mang tiền nhàn rỗi đi đầu tư kiếm lời ngắn hạn nhưng cũng có không ít cái tên gần như chấp nhận rời xa lĩnh vực cốt lõi để rẽ hẳn sang hướng đầu tư tài chính.

Hướng đi này trên thế giới cũng đã có những tấm gương thành công điển hình như trường hợp của “gã khổng lồ” Berkshire Hathaway trong tay nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán có những đặc thù riêng với nhiều biến động mạnh và khó lường. Do đó, kiếm lời từ kênh đầu tư này chưa bao giờ là dễ dàng.