Truyền thông quốc tế đưa tin, Trung Quốc đang tiến tới việc thực hiện kế hoạch xây một con đập thủy điện mới nhằm thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm (2021-2025) của nước này.
|
| Trung Quốc dự định xây siêu thủy điện gấp 3 lần đập Tam Hiệp. Ảnh minh họa |
Cụ thể, con đập mới dự kiến xây đập ở Tây Tạng, có khả năng tạo ra lượng điện lớn gấp 3 lần lượng điện từ đập Tam Hiệp.
Chính quyền Bắc Kinh chưa công bố chi tiết về đập mới ở Tây Tạng, nhưng báo chí Quốc Trung Quốc dự đoán con đập này có công suất tới 60 GW, có thể trở thành đập thủy điện lớn nhất trên thế giới, vượt qua đập Tam Hiệp, với công suất 22,5 GW.
Dự án xây đập mới đã được đề cập trong bản kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm (2021-2025) do chính phủ Trung Quốc công bố tại kỳ họp quốc hội thường niên.
Hồi tháng 11/2020, Phát biểu tại hội nghị kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Hiệp hội Kỹ thuật Thủy điện Trung Quốc, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Điện lực Trung Quốc Yan Zhiyong thông báo Bắc Kinh sẽ khai thác thủy điện ở hạ lưu sông Yarlung Zangbao. Dòng Yarlung Zangbao khi chảy vào Ấn Độ là sông Brahmaputra.
Bắc Kinh có thể lập luận rằng dự án xây siêu đập ở Tây Tạng là giải pháp thân thiện với môi trường, thay thế nhiên liệu hóa thạch.
Với vị trí của nó trên dòng Yarlung Zangbao, siêu thủy điện mới có nguy cơ đối mặt sự phản đối kịch liệt từ các nhà hoạt động môi trường như khi đập Tam Hiệp được xây từ năm 1994-2012, đặc biệt là từ Ấn Độ. Con sông Yarlung Zangbao được đổi tên là Brahmaputra khi chảy vào Ấn Độ.
Theo báo cáo, việc khai thác tài nguyên thủy điện trên sông Brahmaputra có thể cung cấp 300 tỉ kWh điện không carbon mỗi năm cho Trung Quốc, chiếm khoảng 4% tổng nhu cầu của cả nước hồi năm ngoái.
Đề xuất xây dựng đập thủy điện trên sông Brahmaputra làm dấy lên mối quan ngại ở Ấn Độ và Bangladesh, các quốc gia ven sông vì nó đóng vai trò là nguồn cung cấp nước quan trọng. Tuy nhiên, Trung Quốc tìm cách hạ thấp mối quan ngại đó và tuyên bố họ sẽ lưu ý đến lợi ích của hai quốc gia này.
Reuters dẫn lời một quan chức Ấn Độ tiết lộ chính quyền New Delhi đang lên kế hoạch xây đập thủy điện của nước này trên sông Brahmaputra, nhằm tăng cường năng lực giữ nước và tìm cách để vô hiệu hóa ảnh hưởng của dự án Trung Quốc.
Chính phủ Ấn Độ nhiều lần chuyển tải quan điểm và mối quan tâm của mình tới nhà chức trách Trung Quốc, thúc giục họ đảm bảo lợi ích của các quốc gia hạ nguồn không bị tổn hại bởi bất kỳ hoạt động nào ở khu vực thượng nguồn.
Đập Tam Hiệp đã tạo ra một hồ chứa khổng lồ và khiến khoảng 1,4 triệu cư dân sơ tán. Một con đập khổng lồ gấp 3 lần Tam Hiệp có thể sẽ gây một tầm ảnh hưởng mang tính thảm họa cho khu vực lân cận.
Các khu vực xung quanh sông Yarlung Tsangpo có mật độ dân cư thấp hơn so với sông Dương Tử. Nhưng đã có tiền lệ cho việc di dời cư dân địa phương để nhường chỗ cho các dự án xây dựng đập trên sông Yarlung Tsangpo. Báo chí địa phương đưa tin, gần 2.000 người đã được di dời để xây dựng trạm thủy điện Yagen vào năm 2015.
|
|
| Con sông Yarlung Zangbao. |
Ông Brian Eyler, Giám đốc chương trình bền vững, nước và năng lượng tại Trung tâm Stimson, một tổ chức nghiên cứu ở Mỹ đánh giá, một con đập có kích cỡ siêu lớn có thể là một ý tưởng tồi. Đập lớn có thể cản trở sự di cư của các loài cá cũng như dòng chảy phù sa trong mùa lũ ở hạ nguồn.
Trong khi Trung Quốc đã thừa điện, nguồn điện tạo ra có thể sẽ được sử dụng để bù đắp hao tổn khi nước này chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch hơn.
Tempa Gyaltsen Zamlha, chuyên gia chính sách môi trường tại Viện Chính sách Tây Tạng có trụ sở tại Dharamshala, Ấn Độ, cho biết dự án này chứa đựng cả rủi ro sinh thái và chính trị.
"Chúng tôi có một di sản văn hóa Tây Tạng rất phong phú ở những khu vực đó, và bất kỳ công trình xây dựng đập nào cũng sẽ phá hủy sinh thái, nhấn chìm các phần của khu vực đó. Nhiều cư dân địa phương sẽ buộc phải rời bỏ mảnh đất của tổ tiên", ông nói, thêm rằng dự án sẽ khuyến khích lao động gốc Hán di cư, những người sẽ dần dần định cư lâu dài tại đây.
Ấn Độ cũng lo lắng về dự án này, khi các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đang ở vị thế kiểm soát phần lớn nguồn cung cấp nước ở Nam Á.
"Chiến tranh nước là một phần quan trọng của chiến tranh vì chúng cho phép Trung Quốc tận dụng sức mạnh ở thượng nguồn đối với tài nguyên thiên nhiên thiết yếu nhất" - nhà khoa học chính trị Brahma Chellaney viết trên tờ Times of India.