Lợi nhuận ngân hàng Techcombank có đang bị thổi phồng khi lãi dự thu tăng?

Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank, mã: TCB) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý 2/2022 với lợi nhuận khả quan.

Cụ thể, trong quý 2/2022 hoạt động chính của ngân hàng Techcombank tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái, thu về gần 7.794 tỷ đồng.

Các hoạt động ngoài lãi cũng tăng trưởng mạnh như hoạt động dịch vụ thu về số lãi hơn 2.077 tỷ đồng, tăng 43%, nhờ thu dịch vụ thanh toán và tiền mặt tăng 39% lên 2.483 tỷ đồng; Lãi từ hoạt động khác tăng 70%, thu về gần 754 tỷ đồng, nhờ giảm chi phí từ công cụ tài chính phái sinh khác.

Tuy nhiên, trong quý 2/2022 kinh doanh ngoại hối lỗ gần 33 tỷ đồng trong khi cùng kỳ 2021 lãi hơn 100 tỷ đồng. Tương tự, hoạt động mua bán chứng khoán kinh doanh cũng lỗ hơn 152 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi hơn 61 tỷ đồng.

Quý này, ngân hàng Techcombank giảm 30% chi phí dự phòng rủi ro tín dụng, còn hơn 417 tỷ đồng. Do đó, Ngân hàng báo lãi trước và sau thuế tăng 22%, thu về lần lượt hơn 7.321 tỷ đồng và gần 5.880 tỷ đồng.

Xem thêm: Ngân hàng Techcombank sử hữu hơn 92.000 tỷ đồng nghĩa vụ nợ tiềm ẩn

Tính chung 6 tháng đầu năm, ngân hàng Techcombank giảm đến 56% chi phí dự phòng rủi ro tín dụng, xuống còn gần 636 tỷ đồng. Kết quả, báo lãi trước thuế tăng 22% lên hơn 14.106 tỷ đồng và lãi sau thuế tăng 24% lên hơn 11.494 tỷ đồng.

Năm 2022, Techcombank đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế đạt 27.000 tỷ đồng. Do đó, sau 6 tháng đầu năm, nhà băng này đã thực hiện được 52% kế hoạch lợi nhuận.

Cùng với sự tăng trưởng mạnh của lợi nhuận, một chỉ tiêu khác cũng đang ‘âm thầm’ tăng trên bảng cân đối kế toán của Techcombank, đó là ‘lãi, phí dự thu’ hay gọi tắt là lãi dự thu.

Tính đến 30/6/2022, lãi dự thu tại Techcombank tăng 39% so với đầu năm, lên hơn 8.079 tỷ đồng và chiếm 1,3% tổng tài sản.

Xem thêm: Ngân hàng Techcombank đang cấp vốn các dự án PPP ra sao?

Lãi dự thu là khoản lãi dự kiến thu được trong tương lai từ các tài sản sinh lãi (bao gồm cho vay khách hàng). Khi khách hàng ký hợp đồng tín dụng, kể từ thời điểm giải ngân, ngân hàng bắt đầu tính lãi; theo thỏa thuận trên hợp đồng thì định kỳ ngân hàng đều hạch toán khoản lãi ‘dự thu’ và sẽ thu được khi khách hàng "thực trả".

Nói dễ hiểu hơn, khi ngân hàng chưa thu được tiền thật từ khoản này, tuy nhiên, khoản này vẫn được ghi nhận vào báo cáo thu nhập của ngân hàng và từ đó tạo ra lợi nhuận. Điều đó khiến lãi dự thu được đánh giá là một nguồn ‘lãi ảo’ cho các ngân hàng. Và khi con số lãi dự thu càng lớn hoặc tăng khá nhanh dễ trở thành một dấu hiệu cảnh báo về chất lượng tài sản, nợ xấu tiềm ẩn cũng như chất lượng lợi nhuận của ngân hàng.

Trong báo cáo cập nhật về ngành ngân hàng, Chứng khoán Yuanta Việt Nam (Yuanta) thấy rằng, một số ngân hàng có tỷ lệ lãi dự thu/tổng tài sản tương đối cao, điều này có thể khiến lợi nhuận chưa được phản ánh chính xác. Đồng thời làm tăng rủi ro tiềm ẩn nếu các ngân hàng không thu được các khoản lãi dự thu này, điều này đồng nghĩa với việc các ngân hàng buộc sẽ phải ghi giảm doanh thu nếu khoản lãi không thu được xảy ra trong cùng kỳ kế toán, hoặc sẽ phải ghi tăng chi phí nếu nó xảy ra ở một kỳ kế toán khác.Trong mọi trường hợp, lãi dự thu chưa thu được có thể làm giảm lợi nhuận.

Xem thêm: Ngân hàng Techcombank đã vay 2.000 tỷ đồng qua kênh trái phiếu